Vergi Usul Yasası’nın “Mükelleflerin izahat talebinde bulunabilecekleri” başlıklı 413’üncü maddesinde 6009 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 15’inci maddesi ile yapılan değişiklikle, bundan böyle vergi idaresi tarafından mükelleflere verilen bilgilerin kullanılmasına hukuki açıdan güvence sağlanmıştır.
Geçmişte yükümlülere verilen muktezalarda (özelgelerde) benzer olaylarda farklı görüşler oluştuğundan, vergi idaresini ve verilen görüşe göre işlem yapan mükellefleri sıkıntıya sokan birçok olayda, genellikle maddi yük mükelleflerin üzerinde kalmıştır.
Yapılan yeni düzenlemeyle söz konusu maddenin başlığı “Mükelleflerin izahat talebi” olarak değiştirilmiştir.
Yeni şekline göre söz konusu madde uyarınca;
“Mükellefler, Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan veya bu hususta yetkili kıldığı makamlardan, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından müphem ve tereddüdü mucip gördükleri hususlar hakkında yazı ile izahat (bilgi)” isteyebilecekler.
“Gelir İdaresi Başkanlığı, kendisinden istenecek bilgileri özelge ile cevaplandırabileceği gibi aynı durumda olan tüm mükellefler bakımından uygulamaya yön vermek ve açıklık getirmek üzere sirkülerle de yayımlayabilecek.
Sirküler ve özelgeler, Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde, Gelir İdaresi Başkanı veya tevkil edeceği bir başkan yardımcısının başkanlığında en az üç daire başkanından müteşekkil bir komisyon marifetiyle oluşturulacak.
Söz konusu komisyonda daha önce oluşturulmuş sirküler ve özelgeler ile konu, kapsam ve ilgili olduğu mevzuat bakımından tamamen aynı mahiyeti taşıyan bir hususta izahat (bilgi) talebinde bulunulması halinde, komisyon tarafından oluşturulan sirküler veya özelgelere uygun olmak şartıyla Gelir İdaresi Başkanlığı taşra teşkilatı tarafından da özelgeler verilebilecek.
Ayrıca söz konusu sirküler ve vergi mahremiyetine ilişkin hükümler göz önünde bulundurulmak koşuluyla özelgeler, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından internet ortamında da yayımlanabilecek.
Bu durumda birden fazla mükellefi ilgilendiren duraksama konularında tüm mükelleflerin aynı doğrultuda bilgilendirilmesi sağlanmış olacak.
Vergi Usul Yasası’nın 413’üncü maddesinin uygulanmasına yönelik usul ve esaslar Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılacak olan bir yönetmelikle belirlenecek.
Gerçekte; Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Yasa’nın 4’üncü maddesiyle, mükellef haklarının korunması ve mükellef ile idare arasındaki ilişkilerin karşılıklı güven esasına dayanması konusunda gerekli önlemleri almak görevi Gelir İdaresi Başkanlığı’na verilmiştir.
Aynı yasanın 9’uncu maddesinde ise gelir yasalarının uygulanmasına yönelik görüş oluşturmak ve ortaya çıkan duraksamaları gidermek ve Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ana hizmet birimi olan Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı’nın görevleri arasında sayılmıştır.
Bu nedenle Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından vergi mükelleflerinin duraksamaya düştükleri konularda verilen yanıtlarda teknik yorum açısından herhangi bir farklılığın bulunmaması, daha açıkçası yorum farklılıklarından kaçınılması gerekmektedir.
Vergi Usul Yasası’nın 413’üncü maddesinde yapılan yeni düzenleme ile her şeyden önce Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılacak yorum ve mükelleflere bu bağlamda verilecek görüşlere belli bir standart getirilmesi ve güven sağlanması öngörülmüştür.
Yapılan yeni düzenlemeden anlaşılacağı üzere Gelir İdaresi Başkanlığı’na, istenecek izahatı özelge vermek ve açıklık getirmek üzere sirküler yayınlayabilme olanağı sağlanmakta, ayrıca özelge ve sirküler oluşturulmasına ilişkin temel usul ve esasların belirlenmesine yönelik bir yönetmelik çıkartılması da öngörülmektedir.
Bu bağlamda da özelge ve sirkülerlerin Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde kurulacak bir komisyon tarafından oluşturulması hususu yasal düzenlemeyle belirlenmiş olup, bu konuda da verilen özelge ve yayımlanan sirkülerlerin komisyon görüşü olarak oluşturulması sağlanacak.
Kaynak: İTO