Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Gündem / YASAL VE FİZİKSEL ALTYAPIYA YÖNELİK ÇALIŞMALAR TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINI GELİŞTİRECEK

YASAL VE FİZİKSEL ALTYAPIYA YÖNELİK ÇALIŞMALAR TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINI GELİŞTİRECEK

12.03.2019Dünya genelindeki sanayileşme ve dolayısıyla tehlikeli maddelerin kullanımındaki artış göz önüne alındığında; patlayıcı, yakıcı, yanıcı, zehirli ve radyoaktif gibi özelliklere sahip olan bu maddelerin çevreyle olan en ufak bir teması bile ciddi boyutta sağlık ve çevre problemlerine sebep olabilmektedir.

Söz konusu maddelerin taşınması ve kullanımı bu denli hassas olduğundan, yürütülen çalışmalar da büyük bir özen gerektirmektedir.

Tehlikeli maddelerin taşınmasında diğer yük tiplerine kıyasla hem taşımadan önce birtakım ön hazırlıklar hem de taşıma sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar ile tehlikeli maddenin taşınması faaliyetlerinde karşılaşılabilecek sorunlar en aza indirgenebilmektedir. Bu nedenle ülkeler tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili olarak birtakım yasal düzenlemeleri hayata geçirmişlerdir. Tehlikeli maddelerin taşınmasında birçok farklı mod birlikte kullanılabileceğinden, başta karayolu olmak üzere demir, deniz, havayolu ve iç su yolu ulaşım modlarında uyulacak yöntem ve esaslar belirlenmiştir.

Ülkemiz için de büyük önem arz eden ADR Konvansiyonu'na katılım için ilk adım 30.11.2005 tarih ve 5434 sayılı Kanunla atılmıştır. Bundan sonra Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü'nün yapmış olduğu çalışmalar ve düzenlemeler ile “Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınmasına İlişkin Yönetmelik” 31 Mart 2007 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanmış ve 01.01.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Tehlikeli Maddelerin Havayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik, Tehlikeli Maddelerin Denizyoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik ve Tehlikeli Maddelerin Demiryoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik ile diğer taşıma türleri bazında da düzenlemeler getirildiği görülmektedir.

Söz konusu ulusal düzenlemelerin Tehlikeli Yüklerin Uluslararası Karayollarında Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR), Tehlikeli Maddelerin Denizyolu ile Taşınmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (IMDG), Demiryolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (RID) ve Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği Tehlikeli Eşya Düzenlemeleri (IATA-DGR) düzenlemelerine uyum amacı ile getirildiğini söylemek mümkündür.

Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü'nün 1 Kasım 2011 tarih ve 28102 mükerrer sayılı Resmi Gazete 'de yayınlanan, 655 Sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile kurulması ile daha önce ayrı Genel Müdürlükler tarafından yürütülen düzenlemeler TMKTDGM bünyesinde toplanmıştır.

Tehlikeli madde taşımacılığına yönelik yasal altyapıya dair düzenlemeler ilgili genel müdürlüğün faaliyetlerine başlaması ile hız kazanmıştır. Yine bu kapsamda 22 Mayıs 2014 tarihli ve 29007 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ ile tehlikeli maddeleri; taşıyan, gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran ve boşaltan işletmelerin yaptıkları işlemleri, insan sağlığına, diğer canlı varlıklara ve çevreye zarar vermeden, güvenli bir şekilde yapmaları için, bu işletmelere yardımcı olmak amacıyla, işletmelerde istihdam edilecek tehlikeli madde güvenlik danışmanlarına yönelik düzenlemeler getirilmiştir.

Geçmişten günümüze Türkiye'deki tehlikeli madde taşımacılığına baktığımızda 90'lı yıllarda ihracatın artması ve sanayileşme ile tehlikeli madde taşımacılığının nasıl ve ne şekilde yapılacağı konusunda çeşitli sorular akla gelmektedir. Tehlikeli madde taşımacılığı ile ilgili olarak hedeflenen kriterlere tam anlamıyla ulaşıldığını söylemek mümkün olmasa da bu konudaki eğitimlerin ve insan kaynağının her geçen gün daha ileriye taşındığı görülmektedir.

Aynı zamanda tehlikeli madde taşımacılığında doğru belgeleme, doğru elleçleme ve doğru taşıma yapılması önem arz etmekte olup gönderici alıcı, elleçleyen, taşıyan, dolduran ve boşaltan başta olmak üzere taşımanın tüm süreçlerinde yer alan aktörlerin tehlikeli madde taşımacılığı alanında bilinçlendirilmesi ve eğitim almış olması gerekmektedir. Bu bağlamda kamu idaresi tarafından yasal gerekliliklerin anlaşılır biçimde oluşturulması önemlidir.

Ülkemizin tehlikeli madde taşımacılığının küresel pazarından daha fazla pay alabilmesi için taşımacılık modları arasındaki entegrasyonun verimli bir şekilde tesis edilmiş olması gerekmektedir. Lojistik yük merkezlerinde tehlikeli madde taşımacılığına yönelik fiziki altyapı gerekliliklerinin sağlanmasının yanı sıra ülkemiz üzerinde transit yük taşımacılığının hızlanması ile söz konusu pazardan daha fazla pay alınabilir.

Bu bağlamda ülkemiz üzerinden gerçekleşecek lojistik akışların hızlandırılması için yasal ve fiziki altyapıya yönelik çalışmalar tehlikeli madde taşımacılığının ülkemizde gelişmesinde etkili olacaktır. Petrol ve türevi ürünler açısından zengin olan ülkelere coğrafi yakınlığımız, ülkemizde nükleer enerjinin kullanımına yönelik çalışmalar, savunma sanayiinin gelişimine yönelik adımlar, kimya sektöründeki gelişmeler ve ülkemizin lojistik bağlantılarının tüm taşıma modları ile entegre bir şekilde kullanılabiliyor olması sektörün gelişimine katkı sağlayacak unsurlardır.

Teknolojik anlamda ülkemizdeki firmaların tehlikeli madde taşımacılığına yönelik yatırım çalışmalarının küresel aktörler ile eş düzeyde olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Tehlikeli madde taşımacılığı alanında özelleşmiş hizmet sunan ve aynı zamanda UTİKAD üyesi olan önemli firmalar tehlikeli madde taşımacılığına yönelik gelişmeleri yakından takip etmekte ve bu gelişmeleri kendi iş alanlarında uygulamaktadır. Bu gelişmeler ışığında önümüzdeki süreçte coğrafi konumumuzun da sağlamış olduğu avantaj ile lojistik sektörünün tehlikeli madde taşımacılığı konusunda ilerleyeceğini de söylemek mümkündür.

Emre ELDENER
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı
Hizmetix Mart 2019