10. Kalkınma Planı'nda Türkiye'nin 2018'e kadar dünya lojistik sektörü içinde ilk 15’e girmesi ve bölgesel bir üs haline gelmesi hedefleniyor. Önümüzdeki süreçte taşımacılık ve lojistikte, transit taşıma süresinin kısaltılması, hasarsız teslim oranının yükseltilmesi, güvenilirlik ve hız unsurları öne çıkacak.
Türkiye’nin gelecek beş yıllık dönemde izleyeceği ekonomik, sosyal politikaların yol haritası niteliğini taşıyan ve 2023 hedefleri açısından stratejik önemde olan 10. Kalkınma Planı'nda ulaştırma ve lojistik içinde yeni hedefler belirledi. TBMM’de kabul edilen 10. Kalkınma Planı'na göre, Türkiye'nin lojistikte bölgesel bir üs olması sağlanarak, lojistik maliyetin düşürülmesi, ticaretin geliştirilmesi ve rekabet gücünün artırılması temel amaç olarak belirlendi. 2014-2018 yıllarını kapsayan plana göre, lojistikte ulaştırma, depolama, envanter yönetimi ve gümrükleme alt maliyetleri göz önünde bulundurularak transit taşıma süresinin kısaltılması, hasarsız teslim oranının yükseltilmesi, güvenilirlik ve hız unsurları öne çıkarılarak müşteri hizmet düzeyinin arttırılması hedefleniyor. Yük ve yolcu ulaştırma hizmetlerinin etkin, verimli, ekonomik, çevreye duyarlı, emniyetli bir şekilde sağlanması, yük taşımacılığında, kombine taşımacılık uygulamalarının geliştirilerek demiryolu ve denizyolunun paylarının arttırılması, kalitenin ve güvenliğin yükseltilmesi ve ulaştırma planlamasında koridor yaklaşımına geçilmesi esas olacak.
ULAŞTIRMA KORİDORU HARİTALARI ÇIKARILACAK
2018 yılında bölünmüş yol uzunluğunun 25 bin 272 km'ye, otoyol uzunluğunun 4 bin km'ye, demiryollarında konvansiyonel ana hat uzunluğunun 10 bin 556 km'ye, hızlı tren hat uzunluğunun 2 bin 496 km'ye çıkarılması amaçlanıyor. Yine denizyollarında konteyner taşımacılığının 13.8 milyon TEU'ya, Türk bayraklı deniz ticaret filosunun 14 milyon DWT'ye, havayollarında ise 232 milyon yolcu kapasitesine ulaşması planlanıyor. Plana göre, Türkiye'nin lojistik üs haline getirilmesi için ulaştırma türleri ve koridorları, lojistik merkezleri ve diğer lojistik faaliyetleri ile bütünleşik Lojistik Master Planı hazırlanacak. Bu çerçevede lojistik merkezler için rehber niteliği taşıyacak şekilde Türkiye'nin ulaştırma alternatiflerini gösteren ulaştırma koridoru haritaları çıkarılacak. Lojistik merkezlerinin ülke genelinde planlaması ve yatırımlarında bölgesel potansiyel ve ihtiyaç dikkate alınacak. Lojistik pazarında faaliyet gösteren firmaların yeterli ölçek büyüklüğüne ulaşması desteklenecek. Planda ayrıca lojistik alanında kamu kurum ve kuruluşları arasında etkin bir koordinasyon ve işbirliği mekanizmasının oluşturulmasına vurgu yapılıyor.
Plana göre, ulaştırma koridorlarında uygun hacim ve mesafelerde en avantajlı ulaşım türü belirlenerek, bu kapsamda denizyolu ve demiryolu taşımacılığı özendirilecek, kombine taşımacılık imkanları geliştirilecek. Enerji verimliliğine, temiz yakıt ve çevre dostu araç kullanımını sağlayan ulaşım sistemlerine öncelik verilecek. Önemli ticaret merkezlerinden olmaya devam edecek olan AB’nin ulaştırma ağlarına (TEN-T) bağlantı sağlayacak projeler başta olmak üzere, tüm komşu ülkelere ve yeni pazarlara erişimi kolaylaştıracak güzergâhlara önem verilecek.
KARAYOLLARINDA ATIL KAPASİTE AZALTILACAK
10. Kalkınma Planı'na göre, karayolunda bu yıl 21 bin 67 kilometreye ulaşacak olan bölünmüş yol uzunluğu, 2018'de 25 bin 272 kilometreye, 2013'te 2 bin 256 kilometreye ulaşacak olan otoyol uzunluğu ise 2018'de 4 bin kilometreye çıkarılacak. Karayollarında kuzey-güney hattında koridor yaklaşımı da dikkate alınarak Ovit ve Cankurtaran tünellerinin de üzerinde yer aldığı öncelikli güzergâhların ve komşu ülkelerle ticareti geliştirecek koridorların yapımına devam edilecek. Karayollarında; önleyici bakım kavramının esas alındığı ve bakım-onarım hizmetlerinin zamanında ve yeterli düzeyde karşılanmasını temin edecek etkin bir üstyapı yönetim sistemi tesis edilecek. Bakım ve onarım hizmetlerinin ağırlıklı olarak özel sektör marifetiyle yürütülmesi için gerekli hukuki ve kurumsal düzenlemeler hayata geçirilecek. Karayolu taşımacılığında kayıt dışılık önlenecek, mali ve mesleki yeterliliğe sahip verimli işletmelerin kurulması ve piyasadaki atıl kapasitenin azaltılması teşvik edilecek.
Plana göre, ulaştırma politikaları trafik güvenliğinin en üst seviyede tesis edilebilmesi için denetim hizmetleri, araç tescil ve sürücü belgelendirme gibi idari faaliyetlerden ayrıştırılacak ve söz konusu faaliyetler için müstakil birimler kurulacak. Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı'nda yer alan trafik kazası nedeniyle meydana gelen ölümlerin yüzde 50 azaltılması hedefi doğrultusunda Trafik Elektronik Denetim Sistemlerinin kullanımı Akıllı Ulaşım Sistemleriyle entegre bir şekilde yaygınlaştırılacak.
DEMİRYOLU ÖZEL SEKTÖRE AÇILACAK
Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde ağırlıklı olarak dış finansman temin edilerek Adana, Antalya, Bursa, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri ve Samsun'da planlanan raylı sistem projeleri önemli oranda tamamlanarak işletmeye açıldı. Tamamlanan hatların toplam uzunluğu 185 kilometre, inşası devam eden hatların toplam uzunluğu ise 145 kilometreye yaklaştı. 10. Kalkınma Planı'na göre, Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Kayseri, Gaziantep ve Konya'daki raylı sistemlerin toplam uzunluğu 5 yılda yüzde 65 artışla 787 kilometreye ulaşacak. Plan dönemi sonuna kadar 393 kilometre uzunluğundaki Ankara-Sivas ve 167 kilometre uzunluğundaki Ankara (Polatlı)-Afyonkarahisar hızlı tren hatları işletmeye açılacak. Trafik yoğunluğuna bağlı olarak belirlenen öncelik sırasına göre mevcut tek hatlı demiryolları, çift hatlı hale getirilecek. Şebekenin ihtiyaç duyduğu sinyalizasyon ve elektrifikasyon yatırımları hızlandırılacak. Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun çerçevesinde, TCDD yeniden yapılandırılacak, demiryolu yük ve yolcu taşımacılığı özel demiryolu işletmelerine açılacak. TCDD'nin kamu üzerindeki mali yükü sürdürülebilir seviyeye çekilecek. Avrupa ile kesintisiz ve uyumlu demiryolu ulaşımının sağlanmasına yönelik teknik ve idari karşılıklı işletilebilirlik düzenlemelerine uyum sağlanacak.
Plana göre, İstanbul yeni havalimanının ilk etabı plan dönemi sonuna kadar tamamlanacak. Havayolu sektöründe İstanbul'un uluslararası bir aktarma ve bakım-onarım merkezi olması desteklenecek. Rekabet ortamının tesis edilebilmesi için slot tahsisinde şeffaflık sağlanacak ve özel havayolu şirketlerinin pazara girişleri önündeki engeller azaltılacak.
ÜÇ LİMAN YATIRIMI TAMAMLANACAK
Artan dış ticaret taşımalarının Türk bayraklı gemilerle yapılabilmesini teminen filonun geliştirilmesi ve Türk bayrağının tercih edilmesi sağlanacak. Türkiye'nin ihracat hedefine ulaşabilmesini teminen yapılan planlamalar doğrultusunda doğru yer, zaman ve ölçekte liman kapasiteleri hayata geçirilecek, limanların demiryolu ve karayolu bağlantıları tamamlanacak. Çandarlı Konteyner Limanı tamamlanacak, Mersin Konteyner Limanı ve Filyos Limanı'nın yapımına başlanacak. Deniz emniyetine azami önem verilecek; Acil Müdahale Merkezleri ve yoğun limanlardaki Gemi Trafik Yönetim Sistemleri tamamlanacak, güvenli deniz izleme koridorları oluşturulacak.
Liman yönetiminde dağınıklığın giderilmesini ve kamu tarafından belirlenecek politikaların her bir limanın ihtiyaçları da göz önüne alınarak uygulanmasını sağlayacak Türkiye'ye uygun bir liman yönetim modeli hayata geçirilecek.
Dış ticaretteki gelişmelere paralel olarak gümrüklerin fiziki altyapısı iyileştirilecek, bilgi teknolojilerinin kullanımı ve tek pencere uygulaması yaygınlaştırılacak, gümrük işlemleri hızlandırılacak ve etkinleştirilecek. İkili gümrük anlaşmalarıyla gümrük işlemleri azaltılacak, tek durakta kontrol-ortak kapı kullanımı projeleri tamamlanacak.
Posta piyasasının serbestleştirilmesi sürecinde etkin düzenleme ve denetim yoluyla posta sektöründe rekabetçi bir piyasa oluşturulacak.
TAŞIMACILIKTAN LOJİSTİĞE DÖNÜŞÜM
10. Kalkınma Planı’nda ayrıca Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Planı da yer alıyor. Söz konusu programla Türkiye'nin ihracat, büyüme ve sürdürülebilir kalkınma hedefine ulaşmasında, son yıllarda hızlı bir gelişme gösteren lojistiğin büyüme potansiyeline katkısının artırılması ve 2012 yılı itibarıyla 27. sıraya yer alınan lojistik performans endeksinde ilk 15 ülke arasına girilmesi hedefleniyor. Programda bu dönüşümün ayakları ise şöyle sıralanıyor: Lojistikte strateji ve kurumsal yapılanmanın oluşturulması, şehirlerde lojistik altyapının iyileştirilmesi, gümrük işlemlerinde etkinliğin sağlanması, büyük ulaştırma altyapı yaptırmalarının tamamlanması, sektörde faaliyet gösteren firmaların rekabet güçlerinin artırılması, yurtiçi lojistik yapılandırmasının yurtdışı yapılanmalarla desteklenmesi hedefleniyor.
2018 İHRACAT HEDEFİ: 277 MİLYAR DOLAR
10. Kalkınma Planı'na göre, 2012 yılında 152.5 milyar dolar olarak gerçekleşen ihracatın, yıllık ortalama yüzde 11.9 artışla 2018’de 277.2 milyar dolara ulaşması hedefleniyor. Bu projeksiyonda, 2023 yılı için öngörülen 500 milyar dolarlık ihracat hedefinin baz alındığı görülüyor. İhracatta bir sonraki beş yılda da aynı artış temposuyla 500 milyar dolar düzeyinin yakalanacağı bekleniyor. Buna karşılık 2012’de 236.5 milyar dolar olan ithalatın ise yıllık ortalama yüzde 9.9 büyüme ile 2018’de 404.3 milyar dolara çıkması öngörülüyor. Bu hedefler tutarsa, 2012’de 84.1 milyar dolar olan dış ticaret açığı 2018’de 127 milyar dolara çıkacak; açığın GSYH’ye oranı da dönemin son yılında yüzde 9.9 olacak. 2012’de 49.5 olan cari işlemler açığında 2018 için öngörülen hedef 67.1 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Cari açığın milli gelire oranının beş yıllık dönemde yüzde 6’dan yüzde 5.2’ye düşürülmesi hedefleniyor. 2012 itibariyle yüzde 6.2 olarak gerçekleşen TÜFE bazında yıllık enflasyonun 2018’de yüzde 4.8’e düşürülmesi, dönem ortalamasında enflasyonun yüzde 4.8 olarak gerçekleşmesi öngörülüyor.
Kaynak:Lojistik Hattı