Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Demiryolu / DEMİRYOLLARINDA YENİ YAPILANMAYA GİDİLİYOR

DEMİRYOLLARINDA YENİ YAPILANMAYA GİDİLİYOR

DEMİRYOLLARINDA YENİ YAPILANMAYA GİDİLİYOR07.04.2015
Türkiye’de 12 bin km uzunluğunda demiryolumuz var.  Önce karayolu sonra havayolu rekabeti ile demiryollarımızdan daha az yararlanır olduk.

1950’lerde demiryollarının yük taşımada ağırlığı yüzde 68 iken, şimdilerde yüzde 6’nın altında. Yolcu taşımada ağırlığı yüzde 42 iken, şimdilerde yüzde 2’nin altında. Kara ve hava yolları rekabeti karşısında demiryolları 2012 yılında 880 milyon TL, 2013 yılında 1 milyar 280 milyon TL zarar etti.

Şimdilerde demiryollarından daha fazla yararlanmak arayışında yeni bir yapılanmaya gidiliyor. Demiryolları, alt yapı ve işletme olarak ikiye ayrılıyor. Alt yapı kamu sorumluluğunda kalıyor. Kamu demiryolunu yapacak, ıslah edecek ve alt yapıyı işletmecilere kiralayacak. İşletmeciden (Devlet Hava Meydanları İşletmecisinin yaptığı gibi) ücret toplayacak.

İşletme bölümü ise özelleştiriliyor. İşletmede demiryolları mevcut lokomotif ve vagonları ile (THY benzeri) yolcu ve yük taşıyacak. Fakat isteyen özel sektör kuruluşları da vagon ve hatta lokomotif alarak, demiryollarının alt yapısını ücret karşılığı kullanacak (özel hava yolları gibi) yük ve yolcu taşımacılığı yapacak.

İlk aşamada özel sektörün vagon satın alarak yük taşımacılığı yapması, ikinci aşamada özel sektörün lokomotif alması, üçüncü aşamada yolcu taşımacılığına başlaması hedef alınmış durumda.

Lokomotifi demiryollarına ait olsa da vagonların özelleştirilmesi taşımacılık maliyetini düşürüyor. Örneğin lokomotifi ve vagonu demiryollarına ait taşımacılıkta 100 liralık taşıma ücreti, vagonun özel sektör tarafından temin edilmesi halinde 55 TL'ye düşüyor. Özel sektör lokomotif işletme hakkı elde ettiğinde taşıma maliyeti 25 TL'ye kadar iniyor. Türkiye’de sanayi kuruluşları yurtiçi taşımada ve ihracat işlemlerinde yeterli vagon olmaması nedeniyle demiryollarından yararlanamıyor.

İşte bunun için öncelikle özel sektöre yurtdışından vagon ithal etmesi ve yurtiçinde vagon ürettirmesi teşvik ediliyor. Bir yük vagonu 50-60 bin euroya mal oluyor. Eskişehir ve Sivas’ta başlayan vagon üretimi şimdilerde başka şehirlere de yayıldı.

Şimdiye kadar 17 şirkete 2 bin 150 vagon alımı için teşvik belgesi verildi.

Lokomotifi devletin Demiryolları İdaresi tarafından temin edilmek üzere özel sektörün vagon işletmeciliğini düzenleyecek yönetmelik yayınlanamadığı için uygulama başlayamadı. Tek başına 700 vagon işletmek için yola çıkan taşıma şirketleri var.

Yeni işletme modeli uzun yıllar yeterince değerlendirilemeyen demiryollarının öncelikle taşımacılıkta kullanımı daha sonra da yolcu taşımada değerlendirilmesi sağlanacak.  Bu önemli bir gelişmedir.

TEVFİK GÜNGÖR / DÜNYA GAZETESİ
Gayrettepe Mahallesi, Barbaros Bulvarı Dr. Orhan Birman İş Merkezi No:149/6 Beşiktaş 34349 İstanbul
+90 212 663 08 85 | +90 530 960 84 24
+90 212 663 62 72
utikad@utikad.org.tr