Geleneksel lineer ekonomiye (üret-kullan-at) bir
alternatif olarak kaynakları olabildiğince uzun bir süre koruyan, kullanım
esnasında maksimum değer elde eden ve kullanım ömrü sonunda geri dönüştürerek
ürün ve materyal üreten bir model olarak tanımlanan döngüsel ekonomide lojistik
büyük önem taşıyor.
2016 UPS/GreenBiz Group Döngüsel Ekonomi Araştırma
Çalışması’na göre görüşülen on sürdürülebilirlik yöneticisinden neredeyse
dokuzu (%86), döngüsel ekonominin önümüzdeki iki yıl içinde ticari faaliyetleri
için önemli olacağına inanıyor; iki yıl önce araştırmaya katılan yöneticilerden
%47’si bunun önemine inanıyordu. Araştırmaya katılanlar, döngüsel ekonomiyi
benimsemede en büyük büyümenin teknoloji sektöründen, özellikle de bilgisayar
ve cep telefonu gibi elektroniklerden geleceğini düşünüyor; çünkü geri dönüşüm
sistemleri ve ürünün tekrar kullanımı, en kolay bu iki modele entegre
edilebiliyor.
UPS ortaklığında, GreenBiz Group tarafından
gerçekleştirilen online araştırma, döngüsel ekonomiye ilişkin ticari motivasyon
kaynaklarına ve zorluklara dair daha derin bir anlayış sunmak amacıyla
sürdürülebilirlik yöneticilerinin ve fikir liderlerinin düşüncelerini
yansıtıyor. Döngüsel ekonomi, geleneksel lineer ekonomiye (üret-kullan-at) bir
alternatif olarak kaynakları olabildiğince uzun bir süre koruyan, kullanım
esnasında maksimum değer elde eden ve kullanım ömrü sonunda geri dönüştürerek
ürün ve materyal üreten bir model olarak tanımlanıyor.
DÖNGÜSEL EKONOMİ FARKINDALIĞI GENİŞLİYOR
Katılımcıların neredeyse beşte üçü, kuruluşlarında,
üretim hatları veya hizmet sunumlarının en az birinde döngüsel ekonomi prensipleri
uygulandığını belirtiyor.
“İş dünyasında döngüsel ekonomi kavramlarının artan
önemini gördüğümüze şaşırmadık” diyor UPS küresel sürdürülebilirlik kıdemli
direktörü Ed Rogers. “Müşterilerimiz, ham madde ve tasarımdan üretim ve
lojistiğe kadar ürünlerinin ve faaliyetlerinin tüm değer zinciri içindeki
çevresel ve sosyal etkisinin farkında. Kaynakları olabildiğince uzun bir süre
kullanımda tutan bir modele geçme fırsatının önemini görüyorlar.”
Yine de, döngüsel ekonomi prensiplerinin yaygın bir
şekilde ürün ve hizmetlere entegre edilmesine rağmen, çok az şirket alanında
öncü olarak öne çıkıyor. Döngüsel ekonomi üzerine ilk akla gelen şirketlerin
belirtilmesi istendiğinde yardım almadan hatırlanan sadece iki şirket
bulunuyor: Interface (%21) ve Patagonia (%16).
LOJİSTİK, SÜRDÜRÜLEBİLİR DÖNGÜSEL STRATEJİ İÇİN HAYATI
ÖNEME SAHİP
Lojistik, başarılı ve sürdürülebilir bir döngüsel
stratejinin uygulanmasında kritik bir rol oynuyor. Neredeyse oybirliğiyle,
katılımcıların %97’si, döngüsel bir ekonomiye geçişte lojistiğin ya çok önemli
(%87) ya da kısmen önemli (%10) olduğunu belirtiyor.
Katılımcılar, lojistik şirketlerinin kusursuz ve
kullanışlı bir geri dönüşüm modeli aracılığıyla döngüsel ekonomiye daha fazla
katılımı teşvik ederek müşterilerine eşsiz bir değer sunabildiğini ifade
ediyor. Ön ödemeli gönderi etiketleri, akıllı paketleme ve kullanışlı geri
dönüşüm mekanizmaları gibi olanaklar, pazar talebini canlandırmaya yardımcı
oluyor. Ayrıca tüketici ve müşteri maliyetleri, yükleme ve güzergâh
optimizasyonunun yanı sıra ana taşıyıcı kullanımıyla azaltılabiliyor.
Rogers konuyla ilgili olarak, “UPS’te, döngüsel ekonomiyi
mümkün kılmak ve kolaylaştırmak üzere uzmanlığımızdan faydalanıyoruz. Bu
araştırmanın da gösterdiği üzere ‘ilk mil’ lojistiğine odaklanmak, işletmelerin
maliyet-etkin bir döngüsel ekonomi uygulamalarına yardımcı olmada hayati öneme
sahip. UPS, anahtar teslim paketleme, teslim alma hizmetleri ve ön ödemeli iade
etiketlerini içeren kusursuz geri dönüşüm sistemlerini uygulamada
müşterileriyle işbirliği yapıyor. Birlikte ele alındıklarında hepsi de,
başarılı bir döngüsel ekonomi için ihtiyaç duyulan tersine lojistik süreçlerine
destek oluyor.” dedi.
TİCARİ VAKA İHTİYACI HEM EN BÜYÜK FIRSAT HEM DE EN BÜYÜK
ENGEL
Döngüsel bir ekonominin temel prensiplerinde büyük bir
vaat varken ve kaynaklar ile materyaller sonsuz bir şekilde oyunda tutulurken,
bu durum tek başına döngüsel ekonomiyi piyasaya sokmakta veya ölçeklendirmekte
yeterli olmuyor. Çalışmada, benimsenecek bu konsept için, işletmelerin mevcut
güçlükleri gözden geçirmesi, daha iyi bir ticari vaka tespit etmesi ve maliyet
ile kolaylığa odaklanmış teşvikler aracılığıyla piyasa talebi oluşturması
gerekiyor.
Etkin, küresel bir döngüsel ekonomi uygulamada en büyük
engel olarak yetersiz bir ticari vakadan bahsediliyor. Katılımcıların tespit
ettiği diğer başlıca engeller şunlar:
Kullanılmış
ürünlerin iadesi için lojistik maliyetler (36%)
İdari
yöneticilik anlayışının/eğitiminin eksikliği (36%)
Müşteri
anlayışının/eğitiminin eksikliği (36%)
Öncelik verilen
diğer ticari hedefler (%30)
Piyasa talebi yaratmak, döngüsel ekonomi prensiplerinin
yaygın şekilde benimsenmesi için kritik öneme sahip. Katılımcıların %26’sı,
düzeltilebilir, geri dönüştürülebilir veya yenilenebilir ürünlere yönelik
müşteri ve müşteri talebini, döngüsel ekonomiyi benimsemek adına en önemli
faktör olarak tanımlıyor. İkinci en önemli faktör taleple ilişkili olup,
katılımcıların %18’i, yeniden kullanılan ürünler veya tekrar elde edilen
materyal ve kaynaklar için bir pazar ihtiyacından bahsediyor.
GreenBiz Group başkan yardımcısı ve kıdemli analist John
Devies, “Şirketlerin, geleneksel ‘üret-kullan-at’ ekonomik modelinden döngüsel
bir modele geçişi düşünmek için çok fazla sebebi olduğunu” söylüyor.
“Sürdürülebilir işletmelere ve ürünlere değer veren tüketiciler arasında da
talebi büyütebilmek için işletmeler ayrıca kaynak azlığı ve iklim değişikliği
gibi faktörlerle motive ediliyor. Araştırmamızda, materyal girdileri, ürün
tasarımı ve lojistiği çevreleyen süreçleri yeniden düşünmenin, daha yenileyici,
döngüsel bir ekonomiye geçişte önemli olacağını gösteriyor.”
MALİYETTEN TASARRUF VE KOLAYLIK KİLİT TEŞVİKLERİ
OLUŞTURUYOR
Çalışmaya göre hem ticari müşteriler hem de tüketiciler,
aynı faktörlerle motive oluyor: Maliyetten tasarruf ve kolaylık. Katılımcılar,
ana kullanım süresi sonunda tüketici ürünleri, onların bileşenleri ve
materyallerinin iadesi ve tekrar kullanımını sağlamada en iyi teşviklerin
şunlar olduğunu düşünüyor:
Nakit para üstü
şeklinde iade (%56),
Bir ürünü
fiziksel olarak bir lokasyona iade etme kolaylığı (%47),
Ön ödemeli
kargo kullanarak bir ürünün iade edilebilmesi (%42),
Gelecekteki
satın alıma yönelik indirimler (%40).
Katılımcılar ayrıca, ana kullanım süresi sonunda
endüstriyel (B2B) ürünleri veya onların bileşenleri ve materyallerinin iadesi
ve ardından tekrar kullanımını sağlamada en iyi teşviklerin şunlar olduğunu
düşünüyor:
Üretici veya
distribütörün ürünü fiziksel olarak iade alması (%59),
Anahtar teslimi
paketleme ve alma hizmeti (%51),
Üreticinin ürünü
yenilemesi ve sürekli kullanım için iadesi (%48),
Gelecekteki
satın alım için indirimler (%38),
Nakit para üstü
şeklinde iade (%34).
Kaynak: lojiyol.com