Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Demiryolu / DEMİRYOLU TREN İŞLETMECİLERİ İÇİN FIRSATLAR VE ZORLUKLAR

DEMİRYOLU TREN İŞLETMECİLERİ İÇİN FIRSATLAR VE ZORLUKLAR

03.04.2018Türk demiryolu ulaştırmasının serbestleştirilmesi ve özel sektörün tren işletmeciliğine imkan veren yönetmeliklerin yürürlüğe girmesi ile demiryolu pazarı renklenmeye, hareketlenmeye başladı. TCDD Taşımacılık A.Ş., TCDD'nin bağlı kuruluşu olarak yeni şirket statüsü ile 2017 yılı başında ilk olarak yük ve yolcu taşımacılığına start verdi. Taşıma faaliyetini bu pazarda bir yıl kadar tek oyuncu olarak rakipsiz sürdürdü. Bu süreçte edinilen deneyimler kendisi için çok faydalı oldu. Ancak, diğer tren işletmecileri henüz pazara girmemiş olduğundan rekabeti yaşayamadı. 2017 sonlarında 2 firma daha yetki belgelerini ve emniyet sertifikalarını alarak bu sektöre Tren İşletmecisi olarak girdi. TCDD Taşımacılık A.Ş., yeni tren işletmecileri ile aynı koşullarda taşıma faaliyetlerini sürdürürken bir kısım deneyimlere daha sahip olacak ve serbest piyasa düzenine uyum süreci kısalacaktır.

TCDD TAŞIMACILIK A.Ş. REKABETİ ÖĞRENİYOR

TCDD Taşımacılık A.Ş, devletin 160 yıllık tekel yapısı içerisinde “kamu hizmeti yükümlülüğü” rolünün de verdiği mühendislik ve üretime yönelik yönetim kültürü ile faaliyetine başladı. Aynı kulvardaki özel sektör oyuncuları ile rekabet edebilmek için yalnız yapı değişikliğinin yeterli olmadığı, çalışanların da bir zihniyet değişikliği ile müşteri odaklı, esnek ve dinamik bir yapıya uyumlu hale gelmesi gerekliliğinin bilincinde olan TCDD Taşımacılık A.Ş Genel Müdürü ve yönetim kadrosu bir taraftan çalışanlarına rekabeti öğretirken, bir taraftan da bu pazara yeni giren tren işletmecilerine bir iş ortağı anlayışı ve yakınlığı ile destek olmaya çalışıyor. Tren işletmecisi olan firmalara, kendi envanterindeki vagon ve lokomotifleri kiraya vererek onların pazara girmelerine yardımcı oluyor. Yetki belgesine sahip olan 2 firmadan biri TCDD Taşımacılık A.Ş.'den lokomotif ve vagon, diğeri lokomotif kiralayarak TCDD hatlarında tren işletmeciliğine başlamış oldular.

TSI ŞARTLARI YERİNE UTP ŞARTLARI GETİRİLMELİ

Türkiye'de çeken - çekilen araçları kiraya veren, işleten bir sektör henüz bulunmuyor, yurtdışından temini ise finans ve prosedür güçlükleri nedeniyle kısa vadede mümkün görünmüyor. Bu sorun, pazara girmek isteyen tren işletmecilerinin önünde büyük bir engel olarak duruyor. Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü'nün (DDGM) “Demiryolu Araçları Tescil ve Sicil Yönetmeliğine” göre “…yurtdışından ithal edilecek veya kiralama sözleşmesi ile ulusal demiryolu altyapı ağında 3 aydan fazla çalıştırılacak demiryolu araçlarının tescil edilmesi zorunlu olup, tescil edilebilmesi için de TSI teknik ve idari şartları karşılaması gerekmektedir.” Türkiye COTIF sözleşmesine taraf ve OTIF'in üyesidir. OTIF Teknik Uzmanlar Komisyonu tarafından kabul edilmiş olan tek tip teknik talimatlar (UTP), AB üye ülkelerin kabul ettiği ve uyguladığı “Karşılıklı İşletilebilirlik Teknik Şartnamesi'nin (TSI) karşılığı ve eşdeğeridir. Bu nedenle, ulusal demiryolu altyapı ağında tren işleteceklerin ithal veya kiralık lokomotif getirmelerinde tescil zorunluluğu için, TSI şartları yerine UTP şartlarının getirilmesi ve yönetmeliğin bu şekilde değiştirilmesi pazara girmek isteyen tren işletmecileri için kolaylık sağlayacaktır.

TREN MAKİNİSTİ YETERSİZ

Pazara yeni giren tren işletmecilerinin karşılaştıkları önemli sorunlardan biri de tren makinisti temininde yaşanmakta. Makinistlerin yetiştirilmesi yönünde eğitim, müfredat ve yetkili birimlerin başlangıçtaki belirsizliği, tren işletmecilerini tek makinist kaynağı olan TCDD Taşımacılık A.Ş.'ye yöneltti. Makinist ihtiyacı, TCDD'den eski ve yeni emekli olanlarla karşılandı. Bu uygulama TCDD Taşımacılık A.Ş.'ye olumsuz yansıdı. Yeni tren işletmecileri, 2019 yılı makinist ihtiyaçlarını, Mesleki Yeterlik Kurumu'nun kriterlerine uygun şartlarda yeni elemanlardan alarak, pratik ve teorik eğitimlerle sağlayacaklar.

YOL KAPATMALARI SORUN OLMAYI SÜRDÜRÜYOR

2018 yılında demiryolu tren işletmecileri için en önemli sorunlardan biri de altyapıda yürütülen modernizasyon yatırımları nedeniyle uzun süreli yol kapanmaları olmuştur. Bir kısım hatların Nisan-Mayıs aylarında açılacağı, ancak sinyal ve elektrifikasyon çalışmalarının yılsonuna kadar devam edeceği söylenmekte ise de belirsizlik sürmektedir. Tren işletmecilerinin güvenli bir tren işletmeciliği yapabilmeleri için altyapı işletmecisi olan TCDD'den beklentisi ise; hatların fiziki ve geometrik standartlarının iyileştirilmesi, tüm şebekede dingil basıncının 22,5 tona çıkartılması, Derince-Yahşihan-Mersin-Batman hatlarının elektrikli çekime uygun hale getirilmesi, sinyal sisteminin asgari ETCS 1 seviyesine getirilmesi ve bunun sürdürülebilirliği yönündedir. 2018 yılında yapılacak altyapı çalışmaları, 2019'da faaliyet gösterecek tren işletmecilerine çok daha iyi fırsatlar sunacağını işaret etmektedir.

“Türkiye'de çeken - çekilen araçları kiraya veren, işleten bir sektör henüz bulunmuyor, yurtdışından temini ise finans ve prosedür güçlükleri nedeniyle kısa vadede mümkün görünmüyor. Bu sorun, pazara girmek isteyen tren işletmecilerinin önünde büyük bir engel olarak duruyor. Ulusal demiryolu altyapı ağında tren işleteceklerin ithal veya kiralık lokomotif getirmelerinde tescil zorunluluğu için TSI şartları yerine, UTP şartlarının getirilmesi ve yönetmeliğin bu şekilde değiştirilmesi pazara girmek isteyen tren işletmecileri için kolaylık sağlayacaktır.”

“Tren işletmecilerinin güvenli bir tren işletmeciliği yapabilmeleri için altyapı işletmecisi olan TCDD'den beklentisi; hatların fiziki ve geometrik standartlarının iyileştirilmesi, tüm şebekede dingil basıncının 22,5 tona çıkartılması, Derince-Yahşihan-Mersin-Batman hatlarının elektrikli çekime uygun hale getirilmesi, sinyal sisteminin asgari ETCS 1 seviyesine getirilmesi ve bunun sürdürülebilirliği yönündedir.”

Süleyman YAVUZ /Demiryolu Lojistik Genel Müdürü / Körfez Ulaştırma A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi

Kaynak: lojistikhatti.com