Havayolu taşımacılığı diğer taşıma türlerine göre çok daha fazla ilgi görmekte ve bu durum gün geçtikçe artmaktadır. Hava kargo taşımacılığı, değişen ve gelişen Türk Sanayinin ihtiyaçları sonucu 1980'li yıllardan itibaren ilerlemeye başlamıştır. Sektör, havayolu taşımacılığının gerçek anlamda başladığı ilk yıllardan bugüne kadar sürekli bir değişim süreci geçirmektedir. Hava kargo taşımacılığındaki gelişme, dünya çapında yaygın hizmet ağına sahip global firmaların Türkiye'de yerel firmalarla ortaklıklar veya direkt yabancı sermaye yatırımı yapmalarını da sağlamıştır.
Hava kargo taşımacılığı diğer taşıma modlarına oranla kargo akışını çok daha hızlı şekilde yerine getirmekle; bozulabilir kargoların piyasa değerlerini korumakta, envanter maliyetlerini azaltmakta ve taşıma süreci boyunca iletişim çok daha etkin bir biçimde gerçekleşmektedir. Bununla birlikte havayolu taşımacılığı, birim ağırlık başına taşımacılığın en yüksek maliyetle yapıldığı tür olduğundan, daha çok hacim ve ağırlık bakımından düşük fakat değeri yüksek eşyaların taşınmasında tercih edilmektedir.
Hava kargo taşımacılığı geliştikçe müşteri beklentileri de artmış ve çeşitlilik göstermiştir. Müşteri beklentilerinin karşılanması amacıyla gerçekleştirilen operasyon süreçlerini etkin kılmak, donanım ve altyapı yatırımlarının devam ediyor olması sektörün gelişimi açısından büyük önem arz etmektedir. Hava kargo taşımacılığı birçok işletme açısından oldukça maliyetli bir ulaştırma modu olarak görülmekteyken, küreselleşmenin etkisiyle e-ticaretin ve lojistik stratejilerinin değişimi, işletmelerin hava kargo taşımacılığına bakışını değiştirmiş ve havayolu işletmeleri de bu doğrultuda kargo kapasitelerini arttırmaya başlamışlardır.
Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler, ileri depolama sistemleri, sayısı her geçen gün artan havalimanları ve var olan uluslararası rekabet ortamı bu taşımacılık modunun gelişimi hızlandırmaktadır. Dünya ticaretinde ürün çeşitliliğinin artmasına paralel olarak rekabetin şiddetlenmesi ve iş süreçlerinin hızlandırılması açısından uçağın bir taşıma aracı olarak sahip olduğu avantajlar, havayolu kargo taşımacılığının giderek daha fazla tercih edilmesini sağlamaktadır.
DHMİ'nin verilerine göre 2018 yılı toplam yük hareketi, 2017 yılına oranla %11 artış göstererek 3.855.231 tona ulaşmıştır. 2018 yılında iç hatlarda 52.807 ton, dış hatlarda 1.335.815 ton olmak üzere toplam 1.388.623 ton yük taşınmıştır.DHMI tahminleri 2019 yılında toplam yük miktarının1.510.203 ton olacağı hedeflenmektedir.
IATA verilerine göre 2018 yılında 63,7 milyon ton kargo taşınmıştır. IATA tahminlerine göre 2019 yılında küresel ekonomi 2018'e kıyasla hafif bir düşüşle yüzde 3.1 büyüme gösterecektir. Ticaret savaşları, siyasi belirsizlikler ve Brexit gibi faktörler nedeniyle büyüme üzerinde aşağı yönlü riskler öngörülmektedir.
Bunların yanı sıra geçtiğimizin yılın son aylarında resmi olarak açılışı gerçekleşen İstanbul Havalimanı da lojistik sektörü açısından büyük önem taşıyan bir adımdır. Türkiye, İstanbul Havalimanı ile dünya üzerindeki büyük kargo hub noktalarından biri haline gelmeyi hedeflemektedir. Bu doğrultuda Yeni Havalimanı'nın diğer ulaşım modları ile bağlantı yatırımları eş zamanlı olarak yürütülmeye devam etmektedir. Tüm fazları tamamlandığında 5,5 milyon ton kargo kapasitesine sahip olacak olan İstanbul Havalimanı'nın Avrupa pazarında daha büyük bir paya sahip olması adına diğer havalimanlarımızda da hava kargo faaliyetlerini arttırıcı ve teşvik edici planlamalar yapılmalı, filo yapıları ve operasyon alanları genişletilmelidir.
UTİKAD olarak havayolu taşımacılığındaki sorunlara verimli çözümler bulmak ve sektörün bu yöndeki gelişimini desteklemek için çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. UTİKAD Havayolu Çalışma Grubu'nda görev alan hava kargo acenteleri, havayoluyla hızlı paket ve ekspres kargo taşımacılığı yapan üyelerimizin yanı sıra Air Partner Havacılık ve Taşımacılık Ltd. Şti., Atlasjet Havacılık A.Ş, MNG Havayolları ve Taşımacılık A.Ş. ve Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş firmalarına geçtiğimiz ay Gata Havayolları ve Taşımacılık A.Ş ve Türk Hava Yolları A.O. da yeni üyelerimiz olarak eklenmiştir.
Hava kargo sektörünün tüm paydaşlarının bir araya geldiği çalışma grubumuzda Çelebi Hava Servisi A.Ş, Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş (Havaş). ve S Sistem Lojistik Hizmetler A.Ş. gibi İstanbul Havalimanında yer hizmetleri ve antrepo işletmeciliği alanlarında faaliyet gösteren üyelerimiz de görev almaktadır.
Havayolu Çalışma Grubumuz, uçak şirketleri, yer işletmeleri, gümrük idareleri, Devlet Hava meydanları ve İGA yetkilileri ile sık sık bir araya gelerek özellikle İstanbul Havalimanı'nda geliştirilmesi gereken süreçlere ve karşılaşılan sorunlara ortak akıl ile çözüm arayışlarına devam etmektedir.
Emre ELDENER
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı
Ekovitrin Temmuz 2019