Yaklaşık 2 yıldır gündemde olan Demiryolu Yasa Tasarısı’nın geçtiğimiz yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne getirilerek yasalaşması bekleniyordu. Ancak çalışmaların tamamlanamaması nedeniyle ertelenen taslağın bu yıl yeni yasama döneminde meclise sunulması gündemde. Demiryolunda serbestleşmeyi sağlayacak temel yasa, altyapı ile üstyapının ayrılmasını öngörüyor. Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD) Yönetim Kurulu Başkanı Mete Tırman, “Demiryolunun altyapısı demiryolu hatları, onun ayrılmaz parçaları, bunların mülkiyeti ve yönetiminden oluşuyor. Üstyapı da bu hatlar üzerinde yolcu veya yük taşımacılığının organizasyonudur. Taslakta doğal sonuç olarak taşıyıcı kuruluşu yeniden tanımlamak gerekiyordu. Böylece Demiryolu Taşımacılığı AŞ (DETAŞ) isimli şirketin yasası taslak olarak hazırlandı. Bu iki taslak Türkiye’deki serbestleşmeyi sağlayacak temel iki yasa. Geçen sene kanunlaşacağı söyleniyordu. Kamuoyuna duyuruldu. Biz de görüşlerimizi sunduk; ama gerçekleşmedi. Bunun nedenlerinden biri de seçimlerin yaklaşmasıydı. Bu sene Eylül ayı itibariyle yasa taslağının TBMM’ye sunulup yasalaşması büyük bir ihtimal” dedi.
Yasa taslağının demiryolunda serbestleşmeyi öngördüğüne işaret eden Tırman, “Ne var ki yasa mevcut haliyle öngörüleni vermiyor. TCDD’nin görevi özel sektörle rekabete girecek kamu kuruluşuna eşit yaklaşmak, taraflara eşit rekabet zemini hazırlamak ve bu rekabetin sağlıklı biçimde yürütülmesini sağlamak. Ancak DETAŞ TCDD’ye bağlı bir kuruluş gibi görünüyor. Yani bu şirket altyapı yöneticisine bağlandı, aralarında organik bir bağ kuruldu. Peki, rekabeti kim denetleyecek? Taslak aynı zamanda Rekabeti Denetleme Kurumu öngörüyor. Bu son derece pozitif. Ancak o da bakanlığın bünyesinde yer alacak. Önerilerimizden bir tanesi TCDD ile DETAŞ arasındaki bu organik bağın kırılması gerektiği; Rekabeti Denetleme Kurumu’nun bakanlık bünyesinden çıkarılıp hâlihazırda var olan Rekabet Kurulu’nun parçası halinde getirilmesi. Bu iki konuda değişikliğin taslakta olmadığı görülüyor. Bize düşen görev, önerilerimizi taslak yasalaşıncaya kadar, yasama sürecinde karar verici olan tüm kesimlere iletmek” şeklinde konuştu.
DTD Yönetim Kurulu Başkanı Mete Tırman, “Ağustos sonu veya eylül ayı başlarında bir zirve düzenlemeyi düşünüyoruz. Bu zirveyle yasanın en doğru biçimde çıkmasını sağlayacak görüşlerin paylaşılmasını istiyoruz” dedi.
“Demiryolu rekabete açılmadıkça gelişemez”
“Geçtiğimiz yıl eleştirileri ilettikten sonra taslaklarda ne gibi değişiklikler yapıldığı konusunda net bilgiler alamıyoruz” diyerek devam eden Mete Tırman, “Ama aldığımız duyumlara göre çok büyük bir değişiklik yok. Yani bizim eleştirilerimizin zemini olduğu gibi duruyor. Bu yasalar bir zorunluluk. Rekabete açılmadığı sürece demiryolunu büyütmek, genişletmek, diğer modlarla rekabet yaratmak mümkün değil” açıklamasını yaptı.
Ağustos sonu veya eylül ayı başlarında bir zirve düzenlemeyi düşündüklerini belirten Tırman şunları söyledi: “Bu zirveye yurtdışından deneyim sahibi, daha nesnel bakabilecek, kendi tecrübelerini bize aktarabilecek, bizim eleştirilerimizi iyi veya kötü tartışabilecek yetkin kişileri de çağırmak istiyoruz. O zirveden önemli sonuçlar çıkacağını tahmin ediyorum. TCDD de bu zirvede olması gereken kuruluşlardan bir tanesi. Bu zirvenin ana amacı “Demiryolu serbestleşmesi Türkiye’de nasıl olmalı?” sorusunun yanıtını aramak. Yasanın en doğru biçimde çıkmasını sağlayacak görüşlerin paylaşılmasını istiyoruz.”
“2023 hedefinin içi doldurulmalı”
Tırman devletin demiryolunda kapasiteyi, 2023 yılında yüzde 20’ye çıkarmayı hedeflediğini işaret ederek, bunun oldukça iddialı bir hedef olduğunu söyledi. Yasanın getirdiği dinamizmin özel sektör becerisi ile desteklenmesi halinde kapasitenin artacağını dile getiren Tırman, “Bana göre önümüzdeki yakın zamanda, 5 yıl içinde çok büyük patlamalar olmayacak. Ama 15–20 yıl içinde demiryolunun taşımacılık içinde aldığı pay büyüyecek. Ama bunu sadece söylem olmaktan çıkarıp, içini doldurmamız lazım. Bu iki yasa atılan önemli adımlar oldu. Kuzey-güney bağlantılarının yapılması, doğu-batı bağlantılarındaki eksikliklerin giderilmesi, limanlara bağlanmak, demiryollarının ulaşması gereken noktalara demiryolunu ulaştırmak, lojistik köylerin tüm modlara bağlantısını sağlamak 2023 hedefine bizi yaklaştıracaktır” diye konuştu.
Demiryolundan söz edilmesi sevindiriyor
“Demiryolu en azından sektör içinde çok fazla tartışılır hale geldi” sözleriyle devam eden Mete Tırman, “Geçmişte demiryolunun bu kadar sözü edilmezdi. Bunda hızlı trenlerin de payı var, devletin ulaştırma politikalarında demiryolunun vazgeçilmez olduğunu vurgulamasının payı var, AB’nin Türkiye’yi teşvik etmesinin rolü var. Lojistik sektörünün de artık sadece karayoluyla sorunları çözemeyeceğinin anlamış olmasının payı var. Demiryolu sadece sektörde tartışılmıyor. Üniversitelerde de demiryolu önem görmeye başladı. Bu sevindirici bir gelişme. Demiryolu taşımacılığın en önemli sorunlarından biri kalifiye eleman bulmakta zorlanması. Geleceğin yapısını gençler kuracak. Demiryolunda bu yöndeki bir gelişme umut verici” diyerek sözlerine son verdi.
Kaynak: İlhan DUMAN - PERŞEMBE ROTASI