Maltepe Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölüm Başkanı ve Lojistik Derneği (LODER) Başkanı Prof.Dr.Mehmet Tanyaş’ın kaleminden Kentsel Lojistik Çözüm Önerileri.
Lojistik, taşımacılığın yanı sıra depolama, gümrükleme, sigortalama, katma değerli hizmetler, talep ve stok yönetimi, tamamlayıcı ve destekleyici faaliyetlerin eşgüdümlü yapılmasını gerektiren entegre faaliyetler kümesidir. Türkiye İstatistik Kurumunca baz alınan NACE Rev.2’ye göre Lojistik Sektörü, H grubu altında "Ulaştırma ve Depolama" olarak tanımlanmaktadır. "H" Grubu; 49 (karayolu taşımacılığı, demiryolu taşımacılığı, boru hattı taşımacılığı), 50 (Suyolu taşımacılığı), 51 (Havayolu taşımacılığı), 52 (Taşımacılık için depolama ve destekleyici faaliyetler) ve 53 (Posta ve Kurye faaliyetleri) alt gruplarını kapsamaktadır. Yolcu taşımacılığı faaliyetleri de bu alt gruplar altında yer almaktadır.
Kentsel Lojistik (urban logistics, city logistics, urban freight transport), lojistik kavramının bir alt alanı olup; kentsel alanlarda farklı kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülen ürün ve atıklara ilişkin lojistik eylemlerin; hareketliliği ve dayanıklılığı, artırmak, maliyetleri düşürmek, yaşam kalitesi ve trafik güvenliğini yükseltmek, trafik sıkışıklığını ve olumsuz çevresel etkileri en aza indirmek ve enerji tasarrufunu sağlamak üzere ileri dijital teknolojileri kullanarak eniyilenmesidir.
Etlin ve verimli bir kentsel lojistik için öneriler aşağıda belirtilmektedir:
KENTSEL LOJİSTİK ANA PLANI (KLMP), bir kentin lojistik gelişiminin sağlanması ve yönlendirilmesi amacıyla yapılan en üst düzey plan olup gelecek eylemler içi temel oluşturan bir kararlar bütünüdür. Mevcut ve gelecekteki tüm lojistik kaynakların ve olanakların yönetilmesinde lojistik hizmet sağlayıcılara ve düzenleyici otoritelere yol gösteren, kamu faydasını gözeten, akıllı ve sürdürülebilir hareketliliği sağlayan, refah düzeyini artıran, objektif, tüm paydaşların katılımcılığını esas alan bir ana çerçeve ve referanstır. Kentin kaynaklarının etkin ve verimli şekilde kullanılarak, kentin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde rekabet düzeyinin yükseltilebilmesi için KLMP hazırlanması ve gelişmelere göre güncellenmesi gerekmektedir.
Yük hacmi açısından uygun kentlerde uygun büyüklük ve fonksiyonalitede birer LOJİSTİK MERKEZ/KÖY (Freight Villages) oluşturularak kent içi lojistik faaliyetlerin bu merkezlerde kümelendirilmesi ve böylece kent içi trafik yükünün azaltılması gerekmektedir
Kentlere ağır taşıtların girmesini önlemek, yüklerin ağır ticari taşıtlardan hafif ticari taşıtlara aktarmak ve parklanma amacıyla kent çeperlerinde BİRİNCİL, özellikle yayalaştırılmış ve trafik yoğun alanlarda İKİNCİL AKTARMA MERKEZLERİNİN (Urban Consolidation Centers) oluşturularak, kent içi ticari taşıt doluluk oranının artırılması ve trafik yükünün azaltılması gerekmektedir.
Kentiçi Çok Modlu Taşımacılığı geliştirmek, erişim süresi ve maliyetlerini düşürmek amacıyla, Kara, Deniz, Demir ve Havayolu Yük Taşımacılığı TERMİNALLERİ ARASI ETKİN BAĞLANTILARIN oluşturulması trafik yükünü azaltacaktır.
Kentiçi LOJİSTİK PARK ALANLARI ve YÜK DURAKLARININ yer ve çalışma usullerinin belirlenmesi yük akışının planlaması ve kontrolünü kolaylaştıracaktır.
İlçe ve Zon ölçeğinde AKILLI, DİRENÇLİ ve SÜRDÜREBİLİR HAREKETLİLİK (MOBİLİTE) İNDEKS’lerinin belirlenerek ZON BAZLI LOJİSTİK YÖNETİMİNE geçilmesi (gece sessiz teslimat, araç ve zaman kısıtlamaları, düşük emisyon bölgeleri, sıkışıklık ücretlendirmeleri, vd.) gerekmektedir.
Kentsel katı atık lojistiği, gıda lojistiği ve karma toptancı hal uygulamaları, akaryakıt lojistiği, hafriyat ve inşaat lojistiği, tekstil ve hazır giyim lojistiği, e-ticaret vb. sektörel lojistik önerileri içeren kümelendirme odaklı SEKTÖREL MEKÂNSAL PLANLAMA çalışmalarının hayata geçirilmesi gerekmektedir
KENTSEL LOJİSTİK YÖNETİM MERKEZİ oluşturularak kent içi lojistik faaliyetlerin etkin ve verimli planlanması ve denetimi gerçekleştirilmelidir.
AKILLI KENTSEL LOJİSTİK yaygınlaştırılarak (akıllı otoparklar, akıllı yük durakları ve lojistik parkları, akıllı aktarma merkezleri, vd.) etkinlik ve verimlilik artırılmalıdır.
KENTSEL AFET LOJİSTİK PLANI ilin özellikleri ve olanakları dikkate alınarak oluşturulmalıdır (tahliye, beslenme, barınma, defin, sağlık, vd.).
Doğal olarak tüm bu önerilerin kentin ana vizyonu, lojistik vizyonu, stratejik amaçları, politikaları ve hedefleri belirlendikten sonra yapılandırılması gerekmektedir.
Prof.Dr.Mehmet TANYAŞ
Maltepe Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölüm Başkanı
Lojistik Derneği (LODER) Başkanı
mehmettanyas@gmail.com
Kaynak:
www.yesillojistikciler.com