Pandemiyle birlikte rekor seviyelere ulaşan navlun, 2022'de de yüksek seyrine devam edecek. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde lojistik maliyetlerin 2022'de daha da önemli hale geleceğini söyleyen UTİKAD Başkanı Ayşem Ulusoy, "Artan navlun taşınan malların nihai tüketiciye ulaştığındaki fiyatlarını da etkileyecek" dedi.
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Ayşem Ulusoy, 2021’i sektör açısından değerlendirirken gelecek yıla yönelik beklentilerini de açıkladı. DÜNYA’ya konuşan Ulusoy, özellikle gelişmekte olan ülkelerde lojistik maliyetlerin 2022’de daha da önemli hale gelmesi beklediklerini söyledi.
Pandemiden en fazla etkilenen sektörlerden biri lojistik olmuş, özellikle salgının ilk döneminde taşıma faaliyetlerinin durma noktasına gelmişti. Birçok gemi seferi özellikle doğu/batı rotasında iptal edildi ve büyük miktarlarda siparişler, fabrikalarda, limanlarda yığıldı. Ardından Çin’in pandemiyi erken atlatması ve bekleyen tüm bu siparişleri 2020 sonbaharı itibarıyla yoğun bir şekilde yüklenmeye başlamasıyla, Çin çıkışlı tüm navlunlarda tarihi artışlar oldu. Dünya üzerindeki birçok ülkeden ekipmanların, hatlar tarafından Çin limanlarına pozisyonlandırılması nedeniyle, birçok ülke de ekipman sıkıntısı baş gösterdi. Uzakdoğu-Avrupa arası navlun 10 kata yakın artarak tarihi rekor kırdı. Havayolu taşımacılığının hacim olarak yüzde 80’i çok daha fazla destinasyona uçan yolcu uçakları ile taşınırken yolcu seferlerinin durdurulması ve daha sonraki dönemde kademeli olarak kullanıma açılması da havayolundaki arz-talep dengesini bozdu, bu sorun yolcu uçaklarının kargo uçaklarına dönüştürülmesi ile aşılmaya çalışıldı. Ancak azalan kapasite navlunu artırdı. Karayolunda ise salgın nedeniyle sınır geçişlerinin yavaşlaması ve TIR şoförü sıkıntısının başlaması navlunu artıran ana etkenler oldu. Konteyner krizi nedeniyle mal ticareti yapanların denizyolundan karayolu ve havayoluna yönelmesi de bu modlarda taşıma fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
2021’in sektörün önünü görebildiği ve daha iyi planlama yapılabilen bir yıl olduğunu ifade eden Ayşem Ulusoy, "Ancak salgın sebebiyle ertelenmiş küresel talepteki büyük artış, henüz toparlanmaya başlamış olan küresel tedarik zinciri üzerinde halen baskı yaratıyor" dedi. Navlundaki yüksek seviyelerin 2022 yılında da sürmesini bekledikelrini ifade eden Ulusoy, şöyle devam etti: "Salgın öncesi yük gemisi fazlası varken salgın sonrası denizyoluna olan talep ve taşıma için kullanılan konteynerlerin dünyanın belli başlı limanlarında birikmiş olması ve bu konteynerlerin sisteme dahil edilmesi halen küresel tedarik zincirinin dengeye ulaşmasında engel teşkil ediyor. Rekabetin gün geçtikçe arttığı günümüzde, özellikle gelişmekte olan ülkelerde lojistik maliyetlerin 2022’de daha da önemli hale gelmesi bekleniyor. Tüm dünyada etkisi halen devam etmekte olan pandemi sebebiyle, özellikle yeni varyantlar göz önünde bulundurulduğunda lojistik ve ulaştırma maliyetlerindeki artışın yeni yılda da başta karayolu ve havayolu olmak üzere sektörü olumsuz etkilemeye devam etmesi muhtemeldir ki, bu taşınan malların nihai tüketiciye ulaştığındaki fiyatlarını da etkileyecek. Ülkemizin ihracatında önemli bir yeri olan konteyner taşımacılığındaki navlun zirve seviyelerinin 2022 boyunca da devam edeceğini tahmin ediyoruz."
"Tedarikte Türkiye’ye yönelik talep kalıcı olacak"
Pandemiyle birlikte küresel ticarette ortaya çıkan tedarik krizinin global devlerin satın alma stratejilerini yeniden şekillerndirdiğini ve bu kapsamda yakın pazarların ön plana çıktığını belirten Ulusoy, "Türkiye’ye yönelen satın alma eğilimleri artarak devam edecek"dedi.
Duayenler, gençlere yol gösterecek
Ayşem Ulusoy, UTİKAD'ın gündemindeki önemli konuları aktardı. Ulusoy, sektörün gelişmesi ve küresel entegrasyonun sağlanması için büyük fayda sağladığına inandıkalrı çalışma gurplarına yeni dönemde İnovasyon ve E-ticaret Odak Grubu, Kamu ve STK İlişkileri Odak Grubu, Üye İlişkileri Odak Grubu, Üniversiteler Odak Grubu ve Kadın Odak Grupları da eklendiğini açıklayarak, "UTİKAD olarak eğitimden kalifiye iş gücüne, uluslararası entegrasyondan kurumsal çözümlere kadar 535’e ulaşan ve hızla artan üye portföyümüzü her alanda destekleyecek projeleri hayata geçirmek için gayret sarf ediyoruz. Bunlardan biri de model çalışmaları tamamlanan Türkiye Dijital Lojistik Platformu" dedi. Sosyal inovasyon, mentör ve mentee uygulaması ile farklı disiplinlerden insan kaynağının UTİKAD’ın önemli konularını oluşturduğuna dikkat çeken Ulusoy, şöyle devam etti: "Mentör ve mentee uygulaması ile arttığı gözlemlenen kurumsal verimliliğin sektörümüze yayılmasını sağlamak için UTİKAD çatısı altında bu uygulamayı projelendiriyoruz. Sektörün duayen isimlerinin genç meslektaşlarımıza yol göstereceği bir yapı kuracağız. İnsan kaynaklarının hem mevcut durumda hem de gelecekte sektörümüzün kanayan yarası olduğunu biliyoruz. Aynı zamanda dijitalleşme ile birlikte sektörümüzün bilişim, mühendislik gibi disiplinlerden de eleman ihtiyacı olduğunu öngörüyoruz. Bu noktada üniversitelerin kariyer odaklı birimleriyle daha yakın ilişkiler kuruyoruz.
Karayolu üzerindeki baskı azaltılmalı
Ayşem Ulusoy, Türkiye’nin lojistik sektöründeki performansının en üst seviyeye çıkarılabilmesi için atılması gereken öncelikli adımları şöyle sıraladı: "İntermodal taşımacılığın geliştirilmesi, demiryolunun karayoluna alternatif bir taşıma moduna dönüştürülerek hem iç pazarda hem de dış ticaretteki payının artırılması gerekiyor. Böylelikle karayolu üzerindeki baskının azaltılması, limanların demiryolu bağlantılarının yapılması, doğu-batı yönünde kesintisiz demiryolu taşımacılığının yapılabilmesi, OSB’lerin demiryolu ile limanlara bağlanması sağlanmalı. Ayrıca Kapıkule başta olmak üzere uluslararası sınır kapılarındaki beklemelerin azaltılması UTİKAD olarak önemli olduğunu düşündüğümüz hususlar."
Dijitalleşme ve e-ticaret hızlanacak
Lojistik sektöründe önümüzdeki dönemde dijitalleşmenin öneminin ve e-ticarete olan talebin daha da artmasını beklediklerini ifade eden Ulusoy, "Dünyada hayatın durma noktasına geldiği bir anda dahi, lojistik sektörü gösterdiği refleksle, krizlere karşı ne kadar dayanıklı olduğunu da gözler önüne serdi. Bunda sektör paydaşlarının teknolojik altyapılarını pandemi öncesinde de iyi bir şekilde dizayn etmesinin önemi büyüktü. Bu altyapıların hem ülkemizde hem de dünyada geliştiğine tanık olacağız. Bu yatırımları yapan şirketler, rekabette öne çıkacak" açıklamasını yaptı.
Dünya Gazetesi - Aysel Yücel