Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Denizyolu / LİMANLAR BÖLGELERİNİN LOJİSTİK MERKEZLERİDİR

LİMANLAR BÖLGELERİNİN LOJİSTİK MERKEZLERİDİR

27.06.2024Yüklerin uzun mesafelerde güvenli, ekonomik ve tek seferde yüksek hacimli olarak taşınmasında denizyolu taşımacılığı ülkemizde ve dünyada yoğun olarak tercih ediliyor. Küresel ticaretin %90 oranında denizyolu ile taşındığını göz önüne aldığımızda, ticaretin ana taşıma modunun denizyolu olduğu ifade edilebilir. Küresel tedarik zincirinde kapıdan kapıya yapılan teslimatlarda limandan limana yapılan denizyolu taşımacılığı bu sürecin önemli bir parçasıdır. Ülkemizde ise 2023 yılında denizyolu taşımacılığı ithalatta % 62.7, ihracatta ise %78.7 oranında tercih edildi. Hem ithalatta hem de ihracatta denizyolu taşımacılığı ülkemizin dış ticaretinde önemli paya ve role sahiptir. Denizyolu taşımacılığında en önemli unsurların başında limanlar geliyor, limanların da hinterlandları önem arz ediyor. Hinterland, gemi ve liman trafiğini etkileyen bölge pazarı ve faaliyetleri ile limanın hizmetlerini verdiği alan olarak değerlendirilebilir.

Sanayinin, ticaretin ve üretimin gelişmesini destekleyen limanlar hem bölgesel hem de milli ekonomiye katkı sağlar. Bölgesel istihdamı destekleyen limanlar, ülkelerin tüm dünyaya açılan kapıları konumundadır. Depolama ve dağıtım gibi işlevleri göz önüne alındığında, her liman özünde bir lojistik merkez olarak hizmet verir. Limanlar, temelde denizyolu ile taşınacak yüke ve limana yanaşan gemilere yönelik hizmetlerin verildiği alanlardır. Yüklere elleçleme, yüklemetahliye, konsolidasyon, ayrıştırma, depolama, paketleme, lashing/unlashing, ilaçlama ve diğer tamamlayıcı hizmetler sunulurken gemilere ise pilotaj, kılavuzlarına, römorkaj, yakıt ve kumanya gibi hizmetler limanlarda verilir. Denizyolu ile yapılan taşımacılık faaliyetlerinde konteynerler ile taşınan yükler önemli hacim tutmaktadır. Konteynerler yükün elleçlenmesi sürecinde standartlaşmaya izin vermesi sebebiyle hem denizyolu yük taşımacılığı süreçlerinin hızlanmasına katkı sunar hem de denizyolu bağlantılı çok modlu taşıma operasyonlarının da gerçekleşmesini mümkün kılar. Standart bir taşıma kabı olan konteynerler yükün elleçleme ihtiyacını minimize ederek yük hareketi ve depolama gibi süreçlerde hız ve maliyet avantajı sunar. Denizyolu taşımacılığı sadece konteynerler ile gerçekleştiriImemektedir. Kuru dökme yükler ve likit yükler de denizyolu taşımacılığında önemli bir hacme sahiptir.

Ülkemizin doğal bir yarım ada olarak Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine yaklaştığı noktada konuşlanmasının denizyolu taşımacılığının öne çıkan bir taşıma türü olmasındaki payı büyüktür. Ayrıca önemli uluslararası taşımacılık koridorları üzerinde bulunan ülkemiz bu koridorlardan taşınan yükler için de önemli bir transit merkez olarak işlev görmektedir. Marmara Bölgesi'ndeki limanlar, Akdeniz'de Mersin ve Ege'de İzmir'de bulunan limanlar ülkemizin dış ticaretinde kilit role sahiptir. Limanlar, özellikle Orta Koridor'da taşınan yüklerin transit olarak aktarılmasında da kullanılıyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Kuzey Koridoru'nun kullanım kapasitesinin düştüğü dönemde ülkemizin limanları küresel ticaretin devamlılığını sağlama noktasında önemli roller üstlendi.

UTİKAD olarak ülkemizin sahip olduğu coğrafyanın sunduğu lojistik imkanlardan en üst seviyede yararlanmada limanların kritik bir rolü olduğunu vurgulamaya devam ediyoruz. Limanların çok modlu taşıma operasyonlarını destekler nitelikte kurgulanması, OSB ve üretim merkezlerine iltisak hatları ile bağlanmış olması, hinterlandında büyüme alanlarına sahip olması gibi gereklilikler limanların özellikle Orta Koridor'da konumlanmış ülkemiz için kritik rollerinden daha üst avantajlar edinmemizi sağlayacaktır. Limanların afet hazırlığı sürecinde de önemli roller üstlendiklerini Kahramanmaraş depreminde deneyimledik. Bu kapsamda hem deprem bölgesinde yer alan limanların deprem başta olmak üzere tüm afetlere karşı dayanıklı hale getirilmesi önceliklendirilmelidir. Buna ek olarak afet sonrası süreçlerde de limanların afet planlarındaki konumları da iyi değerlendirilmelidir. Son dönemde özellikle ülkemizi çevreleyen coğrafyada siyasi krizlerin de etkisiyle denizyolu taşımacılık operasyonlarının olumsuz etkilendiğini gözlemledik ve bu etkilerin sonuçlarını tecrübe etmeye devam ediyoruz. RusyaUkrayna savaşı, Süveyş Kanalı krizi, Panama Kanalı'ndaki kuraklık sebebiyle geçiş sayısının azalması, Baltimore Köprüsü kazası, Singapur Limanı'ndaki sıkışıklık sebebiyle gecikmeler küresel denizyolu taşımacılık operasyonlarını etkiliyor. Küresel tedarik zincirinde önemli bir noktada yer alan ülkemizin bu gibi darboğazların etkilerinden en az etkilenmesi için alternatif güzergahların ve rotaların belirlenmesi ve bu rotaların küresel boyutta rekabetçi güce sahip olması önem taşıyor.

Kaynak: UTA Lojistik