Türkiye’nin toplam dış ticaretinin yüzde 87’si karşılayan denizyolunda, özel sektör önümüzdeki 5 yıl içinde mevcut limanlara toplam 1 milyar doların üzerinde yatırım yapacak. Ayrıca ihaleye çıkacak 5 limanın bulunması da sektördeki rekabeti artırıyor
Türkiye’nin toplam dış ticaretinin yüzde 87’si karşılayan denizyolu, önümüzdeki 15 yıl içinde trilyon dolara ulaşacak dış ticaret hacmi ve sektörün mevcut durumu nedeniyle büyük bir potansiyele işaret ediyor.
Türkiye’de bulunan 160 limanın yüzde 67’sini yani 100’ün üzerinde terminali işleten özel sektör de bu potansiyele göre ya mevcut limanlarını genişletiyor ya da özelleştirme kapsamındaki limanlara talip oluyor. Yabancı ve Türk şirketlerin limanlara yaptığı yatırımlar da giderek büyüyor.
İş ve ekonomi dergisi Capital’in Hürriyet'te yer alan haberine göre, son 3 yılda 10’un üzerinde yeni terminal inşasına başlanırken, 5 yıl içinde özel limanların toplam yatırım tutarının da 1 milyar doların üzerinde olacağı hesaplanıyor.
11 limana yatırım olacak
Türkiye’de 1990’lı yıllarda devlet limanlarındaki sıkışıklığı önlemek için yatırıma başlayan özel sektör, bugün sektördeki tüm yatırımı karşılıyor. Yatırımcılara, yeni liman izinlerini almak için geçilen süreç yerine, mevcut limanlara yatırım yapmak yatırımcılara daha cazip geliyor. Bu nedenle bugün liman işinde yer alan gruplar ve şirketler gerek teknoloji gerekse kapasite artırımı bakımından ciddi yatırımlar gerçekleştiriyor. Önümüzdeki 5 yıl içinde 11 limana yapılacak yatırımın toplam tutarı 1 milyar doların üzerine çıkıyor. Akkök Holding, Akport’a teknik ekipman ve depolama anlamında 2015’e kadar 150 milyon dolarlık yatırım yapmayı planlıyor. MSC, Tekirdağ’da inşası başlayan Asyaport için 554 milyon lira yatırım öngörüyor. Borusan Gemlik Limanı için 100 milyon dolarlık yatırım planı bulunuyor.
İş Bankası’nın iştiraki Gemport’ta ise son 3 yılda yapılan altyapının yenilenmesi ve genişletme için 50 milyon doların üzerinde yatırım yapıldı. Bu rakama 2010’da 10 milyon dolar daha eklenecek. 5 yıl için 20 milyon dolar daha yatırılacak. Limaş da 5 yılda konyetner terminali için 150 milyon dolar yatırım yapacak. Akdeniz Kimya da Nemport’da 30 milyon dolarlık yatırım yapacak. Petkim, 2010’da bu alanda 6 milyon dolar ek yatırım planlarken, Poliport’ta önemli bir yatırım planlanmıyor. Yılport’ta ise 2016’da 500 milyon dolarlık yatırım gerçekleşecek. Nursan Denizcilik, ocak ayında İskenderun’a 264.2 milyon liralık liman inşa etmek için başvuruda bulundu. DP World de Yarımca’daki yatırım kararının alındığı dönem ilk etapta 107 milyon dolarlık yatırım yapılacağını açıkladığı limanın inşası devam ediyor.
Elleçleme kapasitesi 350 milyon tonu buluyor
Toplam elleçleme kapasitesi yılda 350 milyon ton düzeyine ulaşan Türkiye’de, 2009’da elleçlenen yük miktarı ise 309.4 milyon ton civarında gerçekleşti. Ancak bu miktarın Şanghay ve Roterdam limanlarının yarısı kadar olduğuna dikkat çekiliyor. Denizyolu taşımacılığının ihracattaki payı yüzde 75’i bulurken, ithalattaki payı ise yüzde 93’e ulaşıyor. Denizyolu taşımacılığı karayoluna göre 6.5 kat, demiryolu taşımacılığına göre 3.5 kat daha ekonomik olduğu için global ticaretin artmasıyla büyümesi bekleniyor.
100 milyon dolarlık liman yatırımı 8-15 yıllık sürede geri dönüyor
YAKLAŞIK 100 milyon doları bulan liman yatırımlarının geri dönüşü de en az 8 yıl en çok ise 15 yılda sağlanıyor. Buna rağmen kâr rakamalrının iyi olması yatırıma teşvik ediyor. Türkiye’de limanlar yüzde 25 ile 40 arası brüt kârla çalışıyor. Liman kârlılıkları bölgenin arz-talep ve işin yapısına göre değişiyor. İstanbul’a yakın limanlar, yüksek talep nedeniyle kârlarını yükseltiyor. Ancak bu kâr rakamlarının geleceği konusunda endişe olduğu belirtiliyor. Artan liman sayısı ve yatırımcı nedeniyle rekabet kızışıyor.
Kaynak: Capital/Hürriyet