Bu başlık sanki bir denklemmiş gibi birbirine eşdeğer iki kavrama işaret ediyor. Açılımı da, “Türk Uluslar arası İkinci Siciline tabi gemiler, serbest / kolay / açık / kaçak vb adlarla anılan ITF pençesindeki bayrakların gemi siciline tabi gemilere eşdeğer olabilir mi acaba” demektir.
ITF Pençesinde yanlış anımsamıyorsam 47 serbest / kolay bayrak (FOC) var. Alman (GIS) ve Hollanda (NAS) ikinci siciline tabi gemiler de artık ITF pençesine takılmıştır. Kolay bayrak statüsündedir. Çünkü bu iki ülkenin denizciler sendikaları konuyu ITF Adil Uygulamalar Komitesi’nden geçirterek GIS ve NAS gemileri için FOC statüsü uygulatmaya başlamışlardır.
Bakar mısınız, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı bir dizi ülke ulusal gemi sicilinden ayrı uluslar arası ikinci gemi sicili oluşturdu. Bu ülkelerden bazısı IIS (İtalyan Uluslar arası Gemi Sicili), LSR (Lüksemburg İkinci Gemi Sicili),GIS (Alman Uluslar arası Gemi Sicili), DIS (Danimarka Uluslar arası Gemi Sicili), NIS (Norveç Uluslar arası Gemi Sicili), Kerguelen (Fransız Uluslar arası Gemi Sicili), MAR (Protekiz ‘Madeira’ Uluslar arası Gemi Sicili),CSR (İspanya ‘Kanarya Adaları’ Uluslar arası Gemi Sicili), NAS (Hollanda Antilleri Uluslar arası Gemi Sicili)… Bunlar arasında TUGS (Türk Uluslar arası Gemi Sicili) de var.
TUGS, 4490 Sayılı TUGS Yasa ile işlerlik kazandı. Amacı, m.1 hükmüne bakarsanız, Türk denizciliğinin geliştirilmesini hızlandırmak ve ekonomiye katkısını artırmaktır. Örneğin NIS’te ise amaç; filonun Norveç bayrağı altında sürgit olmasını sağlamak, Norveç deniz ticaret filosuna uluslar arası ticarette daha iyi rekabet koşulları sağlamak, Norveçli gemiadamına daha iyi koşullarda iş olanağı yaratmak vb…
Ya bizimki?
“Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin ve yatların işletilmesinden ve devrinden elde edilen kazançlar, gelir ve kurumlar vergileriyle fonlardan istisnadır. Türk Uluslararası Gemi Siciline kaydedilecek gemilere ve yatlara ilişkin alım, satım, ipotek, tescil, kredi ve navlun mukaveleleri; damga vergisine, harçlara, banka ve sigorta muameleleri vergisine ve fonlara tâbi tutulmazlar.”(Mali hükümler: m.12)
“Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı gemilerde ve yatlarda çalışan personele ödenen ücretler gelir vergisi ve fonlardan müstesnadır.” (m.12(d)(iii))
Türk Uluslararası Gemi Siciline tescil edilen gemilerde ve yatlarda donatanın yabancı veya Türk olmasına bakılmaksızın kaptanın Türk vatandaşı olması esastır. Donatanın Türk vatandaşı olması halinde ise ayrıca diğer gemi ve yat personel sayısının en az %51’i için Türk vatandaşı olma şartı aranır.
TDS Genel Başkanı Dr.Kapt. Hasan Pekdemir, DTO’da benim de dinlediğim konuşmasında TUGS’a tabi gemilere ilişkin çok önemli söylemlerde bulundu:
“Denizcilik bir takım oyunudur, Bu takım oyunun tarafları vardır bu taraflar birbirini tamamlayan yeri geldiğinde de birbiri ile çatışan taraflardır. Takım oyununda geminin selametle yol alması esastır. Biz bu takım oyununu tarafları olarak ahenkli bir işbirliğini öne çıkarıyoruz: Bu ahenkli çalışmanın adı diyalogdur; birbirini anlayan ekip elemanları olabilmektir.
Bu takım oyununda bizden yana diğer ekip bileşenimiz ITF’tir.
ITF, milli bayrak politikasını tamamlayıcı bir uygulama olarak - Sendikamızın talebi ile - Türk İkinci Sicilini FOC ilan etme çalışmaları yapmaktadır. Beklentimiz odur ki; 2011 Mart ayı içinde ilan edilecektir.”
Eveet, TDS geçmişte neredeyse erimiş; yeni yönetimle birlikte varoluş mücadelesi başlatmış; hayli de yol almış ve silkinmiştir.
TDS, sendikalı üyeleriyle ayakta olacaktır. 2010 Başı itibariyle Türk Deniz Ticaret filosunun 150 GT ve üzeri gemilerinin %86 TUGS gemileridir. Ulusal sicil yıllar içinde erimiştir.
TDS, diyalog çağrısına cevap vermeyen ve gemiadamlarını sendikalı yapmayan TUGS armatörlerine / işverenlerine karşı üyesi olduğu ITF kozunu kullanacağını ve bu yolda girişim başlattığını söylemiştir.
Şimdi diyaloga cevap verme sırası TUGS armatörlerindedir. Türk bayraklı gemilerin yabancı limanlarda itibar kazanması isteniyorsa - en az liman devleti denetimi kadar etkin - yollardan bir tanesinin ITF’e karşı durmamak ve TDS diyaloguna olumlu yaklaşmak olduğu unutulmamalıdır.
Kaynak: Dünya