Ortadoğu’daki gerilimin, ham petrol üretiminde kilit öneme sahip bu ülkeye sıçrayacağı endişesiyle tezgah üstü piyasalarda hedge fonlar Aralık 2011 vadeli olmak üzere 200 dolar varilden alım yapmaya başladı.
Suudi Arabistan eski petrol bakanı Şeyh Zeki Yamani, ülkesinde karışıklık olursa petrol fiyatlarının 200-300 dolara kadar çıkacağını söylerken, Ahmedinejad da siyasi gerilimin fiyatlarını 150 dolara çıkaracağı uyarısı yaptı.
Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da Libya’daki çatışmalarla zirveye ulaşan isyan ateşi, petrol fiyatlarında hızlı yükselişi tetiklerken, 2011′de olası bir petrol krizi için kilit ülke olarak görülen Suudi Arabistan piyasalarda stres yaratıyor. Piyasalardaki işlemler, yatırımcının Ortadoğu’da başlayan isyanların dünyanın en kaliteli petrol üreticilerinden Libya’ya sıçraması ve oradan Suudi Arabistan’a yayılma riski gördüğünü ortaya koyuyor.
Uluslararası piyasalarda ABD ham petrolünün varil fiyatı 108 doları aşarak son 2.5 yılın en yüksek seviyesine çıkarken, Brent tipi ham petrolün varil fiyatı 121 doları devirdi. Fiyatların tırmanışa geçtiği şu günlerde dünya petrolünün yüzde 12′sini üreten Suudi Arabistan petrol piyasalarının merkezine yerleşti. İşlemciler Suudi Arabistan’ın yeri doldurulamayacak kadar büyük bir petrol kaynağı olduğunu söylerken, Ortadoğu’daki ayaklanmaların bu ülkeye yayılabileceği korkusuyla hedge fonlar kendilerini garanti altına almak için petrol alımlarını artırdı. Financial Times Gazetesi’nin haberine göre, hedge fonlar tezgahüstü piyasalarda 150-200 dolar/varilden petrol alıyor. Bu da piyasalarda, gelecek aylarda petrol fiyatlarında ralli yaşanması beklentisine işaret ediyor. Yatırımcılar fiyatların 200 dolar kadar çıkacağını düşünürken analistler ise bunun sadece Suudi Arabistan’ın petrol sevkiyatının aksaması halinde olabileceğini söylüyor.
Suudi Bakan uyardı: 300 dolar mümkün
Piyasalarda Suudi Arabistan baskısı artarken, dün fiyatların artabileceğine dair Ortadoğu’dan iki uyarı geldi. Suudi Arabistan’ın ciddi bir siyasi ayaklanmayla karşılaşması durumunda petrol fiyatlarının 200-300 doları bulabileceği bildirildi. Suudi Arabistan eski petrol bakanı Şeyh Zeki Yamani, Reuters’a verdiği demeçte, ”Suudi Arabistan’da karışıklık olursa petrol fiyatları 200-300 dolara kadar çıkar. Şimdiki koşullara göre bunu beklemiyorum, ancak Tunus’ta olanları kim bekliyordu ki?” dedi. ABD’nin Suudi Arabistan petrolüne bağımlılığını azaltmada başarılı olup olmayacağı sorusuna Yamani, ”ABD başkanları 1950′den bu yana bunu söylüyorlar” yanıtını verdi. ABD Başkanı Barack Obama, geçen hafta petrol ithalatının gelecek 10 yılda üçte bir oranında azaltılması önerisinde bulunmuştu.
İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, petrol fiyatlarının 150 dolara çıkacağını söyledi. Ahmedinejad, petrol fiyatlarının piyasa koşullarından değil politik nedenlerden arttığını söyledi. İran Cumhurbaşkanı, ”Bana petrol fiyatları artacak mı diye soracak olursanız evet artacak. Mevcut petrol fiyatları çok düşük ve petrol fiyatlarının yakında 150 dolara çıkacağını düşünüyorum” dedi. Ahmedinejad, petrol fiyatlarının artacağına dair tahmininin temelinin ne olduğuna açıklık getirmedi.
Fiyat beklentileri yükseltiliyor
Ortadoğu’daki gergnilik nedeniyle petrol fiyatları 1861′den bu yana en yüksek yıllık ortalamaya yakın bir seyir izlerken, finans kuruluşları da petrol fiyat tahminlerini yukarı yönlü revize ediyor. Amerikan bankacılık grubu JP Morgan, yılın ilk çeyreğinde en hızlı artış gösteren emtia ürünlerinden Brent petrolü için ikinci çeyrek tahminini ortalama 105 dolar/varilden 108 dolar/varil seviyesine çıkardı. JP Morgan analisti Lawrence Eagles, Ortadoğu’da devam eden problemlerin arzda daha fazla aksama yaşanması riskini artırdığını belirterek, yaz döneminde artacak yakıt talebi karşılamak için ikinci çeyrekte daha fazla petrol talep edecek piyasada fiyatlarda artış yaşanmasının güçlü bir olasılık olduğunu bildirdi.
İngiliz finans kuruluşu Barclays Capital de, Amerikan petrolü ve Brent tipi hafif petrol için fiyat tahminlerini jeopolitik gerilimler ışığında yükseltti. Barclays Capital, Batı Teksas petrolü için tahminini 91 dolardan 106 dolara yükseltirken, Brent petrolü için de 91 dolardan 122 dolara çıkardı.
Türkiye’nin petrol faturası iki ayda yüzde 52 arttı
Türkiye’nin petrol ithalatı, 2011 yılının ilk iki ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 52.6 artışla 3 milyar 731 milyon dolara ulaştı. Türkiye’nin doğalgaz ithalatı isebu dönemde yüzde 32.4 artışla 3 milyar 195 milyon dolara yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ihracatın yüzde 22.1 artışla 19 milyar 667 milyon doları aştığı, ithalatın ise yüzde 46.6 artarak 34 milyar 417 milyon dolara çıktığı 2011 yılı Ocak-Şubat döneminde yatırım malları ithalatı yüzde 43.2 oranında artışla 4 milyar 697 milyon dolara, hammadde ithalatı yüzde 47.3 artışla 25 milyar 243 milyon dolara yükseldi. Tüketim malları ithalatı ise bu dönemde yüzde 42.6 artışla 4 milyar 294 milyon doların üzerine çıktı. Yılın ilk iki ayında Türkiye’nin petrol ve petrol ürünleri faturası geçen yılın aynı dönemine göre 52.6 artarak 2 milyar 445 milyon dolardan 3 milyar 731 milyon dolara yükseldi. Anılan dönemde Türkiye’nin doğalgaz ve mamul gaz ithalatına ödediği fatura geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32.4 artışla 2 milyar 413 milyon dolardan 3 milyar 195 milyon dolar seviyesine yükseldi.
Kaynak: Dünya