AB, ortak taşımacılık politikasını oluşturmak amacıyla, uzun vadeli stratejilerinin ilk aşamalarını açıkladığı “2010 yılı için Avrupa Ulaştırma Politikası: Karar Zamanı” başlıklı Beyaz Kitap, Komisyon tarafından Eylül 2001 yılında yayımlanmıştı. Beyaz Kitap aşağıda belirtilen ana bölümlerden oluşmaktaydı:
• Taşımacılık türleri arasındaki dengenin değiştirilmesi: Dengenin demiryolu, denizyolu ve iç suyolu lehine değiştirilmesi için 2010 yılına kadar taşımacılık türleri arasındaki rekabetin düzenlenmesi ve taşımacılık türleri arasındaki bağlantıların tamamlanması önceliklerinin gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir.
• Darboğazların giderilmesi: Özellikle Trans-Avrupa şebekesine dâhil ana arterlerdeki darboğazların giderilmesi önem arz etmektedir.
• Kullanıcıların taşımacılık politikasının merkezine yerleştirilmesi: Kullanıcıların nereye, ne için para ödediğini bilmesi sağlanmalı ve kullanıcı hak ve yükümlülükleri birlikte ele alınarak geliştirilmesine önem verilmelidir.
• Taşımacılık alanında küreselleşmenin yönetilmesi: Genel olarak ulusal düzeyde ele alınan ve iç pazarı korumayı amaçlayan taşımacılık politikalarının, ticareti kolaylaştırmayı amaçlayan ancak sosyal ve çevresel gereklilikleri göz ardı eden uluslar arası politikalar ile uyumlaştırılması gerekmektedir.
Beyaz Kitap'ta yer alan önlemlerin önemli bir kısmı gerçekleştirildi. Belirtilen hedefler ise hâlâ geçerliliğini koruyor. On yıllık dönemi kapsayan bu “Beyaz Kitap” (White Paper) dönemi, 2010 sonu itibariyle süresini doldurdu ve 10 yıl aradan sonra güncellendi. Avrupa Komisyonu taşımacılık sektöründeki son gelişmeler ve gelecek öngörüleri temelinde 2050 yılına kadar AB düzeyinde ele alınmasını önerdiği politik eylemlere ilişkin “Taşımacılık Beyaz Kitabı”nı 28 Mart 2011 tarihinde yayımladı. “Tek Avrupa Taşımacılık Alanına ilişkin Yol Haritası - Rekabetçi ve Kaynak Etkin Bir Taşımacılık Sistemine Doğru” isimli Beyaz Kitap, 2050 yılına kadar AB çapında rekabetçi ve kaynak etkin bir taşımacılığın temin edilmesini ve AB'nin küresel taahhütleri çerçevesinde sektörden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltılmasını öngörüyor.
Taşımacılığın Beyaz Kitabı'nın hedefi;
'Rekabetçi ve Kaynak Tasarruflu Taşıma Sistemi' olarak belirlendi. 2050 yılına ilişkin hedefleri koyan ve başına da sera gazı yayılımını yüzde 60 oranında azaltmayı hedefleyen Avrupa Komisyonu, 40 somut girişimden oluşan bir de yol haritası belirledi. Kaynak tasarruflu ulaştırma sistemi için de 10 hedef koyan Avrupa Komisyonu, böylece beklentileri de somut bir hale getirdi.
Beyaz Kitap'ın içeriği özetle şöyle;
• Daha fazla enerji tasarrufu sağlayan modların kullanımı da dahil olmak üzere, multimodal lojistik zincirlerinin performansını optimize etmek;
• Verimli ve yeşil taşıma koridorları sayesinde, 300 kilometrenin üstündeki karayolu taşımacılığının 2030 itibariyle yüzde 30'u, 2050 yılı itibariyle de yüzde 50'si demiryolu veya deniz yoluna kaydırmak;
• Bu hedefe ulaşmak için uygun altyapının da geliştirilmesi için 2050 yılına kadar Avrupa yüksek hızlı demiryolu ağını tamamlamak; 2030 yılına kadar mevcut yüksek hızlı demiryolu ağının uzunluğunu üç katına çıkarmak; tüm üye ülkelerde yoğun bir demiryolu ağı oluşturmak;
• 2030 yılına kadar tam fonksiyonel ve AB çapında multimodal TEN-T 'çekirdek ağı'nı, 2050 yılına kadar da yüksek kalitede ve kapasitede bir ağ ile bunlara ilişkin bilgi hizmetleri geliştirmek;
• 2050 yılı itibariyle tüm çekirdek ağ havalimanlarının tercihen yüksek hızlı demiryollarına; tüm çekirdek deniz limanlarının da yeterli şekilde demiryoluna ve mümkün olan yerlerde de iç suyolu sistemlerine bağlanmasını sağlamak;
• Bilgi sistemleri ve pazar-tabanlı girişimlerle taşımacılık ve altyapı kullanımının verimliliğini artırmayı sağlamak;
• 2020 itibariyle Avrupa'da modernleştirilmiş hava trafik yönetimi altyapısını (SESAR) kullanıma sokmak ve Avrupa Ortak Hava Sahası'nı tamamlamak. Eşdeğerdeki kara ve denizyolu taşıma yönetim sistemlerini (ERTMS, ITS, SSN ve LRIT, RIS) ve aynı zamanda Avrupa Global Navigasyon Uydu Sistemi'ni (Galileo) yaymak;
• 2020 yılına kadar Avrupa multimodal taşıma bilgi, yönetim ve ödeme sistemi için çerçeve oluşturmak;
• 'Kullanıcı öder' ve 'çevreyi kirleten öder' prensiplerinin tam olarak uygulanmasını sağlamak; gelecekteki taşımacılık yatırımları için finansman sağlamak için özel sektörün işe dahil edilmesine doğru ilerlemektir.
Taşımacılığın odak noktasına,”bedeli ne olursu olsun gelecek nesillere yeşil ve temiz bir dünya bırakmalıyız” anlayışının yerleştirildiği yeni bir dönem başlıyor. Bu dönem yalnız taşımacılık sektörü için değil her sektör için önemli miktarlarda maliyetler oluşturacaktır. Bu nedenle de kaynakların etkin ve tasarruflu kullanılması gerekecektir. Biz de bu yeni taşımacılık döneminin etkin figürünün, 'Demiryolu' olacağını söylüyor,
“Demiryolu geleceğimizdir” diyoruz.
İbrahim Öz/ UTA Lojistik