İhracatçılar, cari açık büyürken üretimde dış girdi kullanılmasından ve ithalatın özendirilmesinden şikayetçiler.
Türkiye'nin 97 kalemde toplanan ithalat ürünleri içinde, ithalatı 1 milyar doları geçen, dolayısıyla ithalat artış ve azalışı dış ticaret açığına, oradan da cari açığın artış veya azalmasına direkt etki eden 30 kalem ürün grubu var. Bu ürünlerin başında, Türkiye'nin yerli kaynaklarla ikame etme imkanı olmayan petrol ithalatı geliyor. 38 milyar 496 dolarla en büyük ithalat kalemi!... Artışı da çok dikkat çekici. 1990 yılında ithalatı 4.6 milyar dolarmış. 20 yılda, yıllık ithalat miktarı 8 kattan fazla artmış durumda. Daha da artacağı kesin. Türkiye'nin kabaca petrol ithalatı olarak bildiğimiz, "mineral yakıtlar, yağlar ve müstahsalları, mumlar" ithalatının önünü kesmek için çok fazla imkanı yok. Yerli üretim toplam tüketimin yüzde 6 - 7'si civarında. Ancak başka sektörlerde bu imkan var gözüküyor. Örneğin, 21.3 milyar dolarla, Türkiye'nin petrolden sonra en büyük ikinci ithalat kalemini oluşturan "kazan, makine ve cihazlar, aletler,parçalar" sektöründe yerli üreticiler her fırsatta yerli makine üretimine dikkat çekiyorlar. 21.2 milyar dolarlık ithalatın üzerine 14.6 milyar dolarlık "elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları" ithalatını da eklemek gerekiyor. Böylece Türkiye'nin ithalatı 36 milyar dolara çıkıyor. Neredeyse petrol ithalatı kadar! Bu grupta ithalatın ağırlığını 'makineler' oluşturuyor. Türkiye bu sektörde çok iyi durumda. Sektörün ihracatı da hızlı artıyor. 'Cari açık' gibi kırılganlıklara karşı tedbirler geliştirirken ithalatı son 20 yılda 6 kat artan makine sektörünün değerlendirilmesi önemli.
Demir-çelik ithalatı 16.1 milyar $
Türkiye'nin ithalatında büyüklük açısından üçüncü sırada demir-çelik ithalatı var. Son yirmi yılda demir-çelik ithalatı 10 kattan fazla artarak 1.5 milyar dolardan 16.1 milyar dolara ulaşmış. Türkiye'nin demir-çelik ithalatında 'yassı çelik' ve hurda ithalatı büyük önem taşıyor. Yassı çelikte yerli üretimde hızlı artış var ancak henüz ithalatın önünü kesecek büyüklükte değil. Asıl sorun üretimde kullanılan hurda ithalatı. Bu konuda üreticiler arası koordinasyon yokluğu nedeniyle gereksiz ithalat olduğuna ekonomi yönetimide dikkat çekmiş, bu koordinasyonun sağlanmasıyla milyarlarca dolarlık ithalatın önünün kesilebileceği belirtilmişti. Bu sektörde ithalatı azaltmaya dönük çalışmanın başka sektörlerde de yapılacağını Devlet Bakanı Zafer Çağlayan açıklamıştı.
İthal arabaya 13.4 milyar dolar!
Otomotiv üretimindeki hızlı ve önemli gelişmeye karşın, Türkiye bu sektörde çok büyük bir ithalatçı. Son 20 yıl içinde "motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motorsiklet ve diğer" ürünlerin ithalatına ödenen para 12.3 kat artarak 1 milyar dolar düzeyinden 13.4 milyar dolara geldi. Otomotiv, Türkiye'nin en büyük beşinci ithalat kalemi. Türkiye'de ithalatı 10 milyar doların üzerinde olan beş kalem şöyle: Petrol, makine, elektrikli makine, demir-çelik ve kara taşıtları.
Plastik ithalatı 10 milyara gidiyor
İthalatı 10 milyar doları geçmese bile 10 milyar dolara dayanan bir önemli ithalat kalemi daha var: Plastik ve plastikten mamul eşya. Bu ürün grubunun ithalatında çok yüksek artış var. 1990 yılında 560 milyon dolardan, 2010 yılında 9.7 milyar dolara gelmiş.
Artış 17.4 kat!
Pamuk ülkesinin ithalatı 3.4 milyar dolar. Türkiye'nin ithalatında, miktarı 1 milyar doların üzerin, 3 - 5 milyar dolar arasında çok dikkat çekici ürünler var. Eczacılık ürünleri ithalatı 42 kat artarak, 20 yılda 105 milyon dolardan 4.4 milyar dolara gelmiş. Pamuk ülkesi sayılan Türkiye'de pamuk üretimi azalmış, yerine ithalatı patlamış. 20 yılda pamuk ithalatı 303 milyon dolardan 3.4 milyar dolara ulaşmış. "Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları" ithalatı adeta 'yok'tan 1.5 milyar dolara gelmiş. Aynı zamanda Türkiye'nin önemli ihracat kalemlerinden biri olan örülmemiş giyim eşyasında ithalatın 263 kat arttığına daha önce dikkat çekmiştik. Türkiye'nin tekstilde önemli bir oyuncu olduğu dikkate alındığında, bu sektörde de ithalatı azaltmaya dönük olanaklar olduğu düşünülebilir.
Kaynak: Dünya