Sektörün insan kaynakları yönetimine bakış açısını değerlendirir misiniz?
Lojistiğin, emek yoğun bir sektör olması nedeniyle insan kaynakları yönetimi en önemli konulardan biridir. Tabii ki temel İK fonksiyonlarının yanısıra, çalışanların eğitimine önem veren, gelişimlerine paralel kariyer hedefleri belirleyip, ekip ruhu ile çalışma ortamı yaratan, verimlilik, kârlılık hedeflerine ulaşılmasında önemli katkı sağlayan süreçlerin de yer aldığı bir İK yönetim biçiminden bahsediyorum.
Genel anlamda uygun niteliklere sahip çalışanların bulunup işe alınması, şirketlerin devamlılığı ve gelişmesi için elbette önemli bir süreçtir. Ama bundan sonraki kısmı da en az o kadar daha önemlidir. Çalışan kendisine değer verildiğini, kişisel gelişim olanaklarının yaratıldığını görmek istemektedir. Doğru kurgulanmış ve iyi yönetilen bir performans sistemi çalışanların motivasyonunu üst noktada tutarak, hem şirketin hem de çalışanların gelişimine katkı sağlar.
2000 yılı öncesinde sektör firmalarının maksimum %10'u insan kaynakları yönetimi uygularken, bugün bu oran %90'lara ulaşmıştır. Hızla gelişen, dinamik bir yapıya sahip, entegre hizmet sunma yönünde süreçlerini sorgulayan sektörde, insan kaynakları da dinamik olmak zorundadır. Artık sınırlar ötesi istihdam yapmak, kültürlerarası çalışmayı yaygınlaştırmak, şirket satın almalarını yönetmek, dış satın alma (outsource) fonksiyonları belirlemek, yönetmek, esnek çalışmaların performansını takip etmek gibi daha global sorumluluklar üstlenilmelidir.
Lojistik sektörünün insan kaynaklarına yönelik ihtiyaçları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Hızla büyüyen ekonominin dinamizmine ayak uydurmaya çalışan lojistik sektöründe, nitelikli eleman ve yönetici temin edebilme sıkıntısı var. Ayrıca temel pozisyonların önemi nedeniyle üst yönetim eleman seçme sürecine bilfiil dahil olmak istiyor. Bu nedenle yüz yüze mülakat sürecine doğru adaylarla ve en kısa sürede gelinmesi müşterilerimiz için önem arz ediyor.
Mülakat sürecine dahil olmak isteyen firma yöneticilerinin zamana karşı yarıştıklarını, iş ve seyahat programlarını ayarlamak için ne kadar çaba gösterdiklerini biliyoruz. Bu konudaki hassasiyetimiz ile yöneticilerin eleman arama ve görüşme süreçlerinde zamanlarını etkin kullanabilmeleri için, onlara, adayların yetkinlikleri, önceki iş deneyimleri ve beklentileri hakkında detaylı görüşme raporları sunuyoruz. Hedefimiz, önerdiğimiz 3 aday içinden birinin mutlaka tercih edilir olması yönündedir. Kısa süre içerisinde doğru adayların önerilmesi ile bu süreci etkin bir şekilde yöneterek, yöneticilerin asıl işlerine odaklanmalarını sağlıyoruz.
İnsan kaynaklarında kilit faktör; dinamizm
Lojistik sektöründe en fazla aranan pozisyonlar, çalışan profilleri ve yetkinlikler hakkında bilgi verir misiniz?
Sektörün en çok ihtiyaç duyduğu pozisyonlar, satış ve uluslararası deniz, kara, havayolu operasyon uzmanları diyebiliriz. Sektör yöneticileri, adaylarda iletişim, ekip çalışmasına uyum, problem çözme becerisi, müşteri odaklılık ve yeniliklere açık olma gibi yetkinlikler yanında en az bir dil (İngilizce) ve tecrübe istemekteler. Dinamik bir sektör olan lojistik sektörünü ileri taşıyacak yetkin insan kaynaklarına sahip olmak hem sektör hem ülkemiz için çok önemli ama burada lojistik eğitimi veren mevcut eğitim kurumlarından yeni mezun olan adaylarla bu açığı kapatmak kolay olmuyor.
Burada en kritik nokta, lojistik eğitimi veren kurumların, yabancı dil eğitimini önemsemeleri ve öğrencilerine, eğitimleri devam ederken, uzun dönemli stajlarla özel sektör deneyimi kazandırmalarıdır. Şirketlerin de belli yetkinlik ve yabancı dili olan adaylara deneyim kazanmaları için fırsat vermeleri sektörün gelişimi için çok faydalı olacaktır.
Eleman seçme ve yerleştirme süreci, lojistik sektöründe neden kritik öneme sahiptir?
Lojistik sektöründe en önemli iki girdi teknoloji ve insandır. Teknolojiyi, bilgiyi, know-how'ı da oluşturan, yöneten ve yönlendiren 'insan' olduğu için, sektörün iş dünyasının hızla dışa açılması ve ileriye yönelik rekabet avantajı yaratabilmesi için, ‘insan’ stratejik bir önem taşımaktadır. Firmanın başarısını kalıcı kılmak üzere hazırlanan stratejik planın uygulanmasında da nitelikli ve yetkin insan gücüne ihtiyaç vardır. Lojistik sektörü, sektörün gelişmesi ve rekabetin yoğunlaşması nedeniyle nitelikli eleman bulma konusunda sıkıntı yaşanan, eleman sirkülasyonunun yüksek olduğu bir sektör konumundadır. Sektörün yeterli İK politikaları geliştirememiş olması da eleman sirkülasyonunun sebepleri arasındadır. Eğitimlerle çalışanların kariyer gelişiminin sağlanması, çalışanlara ayrıcalıklı olduklarının hissettirilmesi, motivasyonu yüksek tutacak uygulamalara yer verilmesi, çalışanların memnuniyetinin ölçülerek iyileştirmeler yapılması gibi uygulamalar, çalışan bağlılığını artıran unsurlardır.
Sektördeki çalışanların sektöre bakışı nasıl? Ne tür niteliklere sahip şirketlerde çalışmak istiyorlar?
Adaylar, çalışanlarına değer veren, özlük haklarını eksiksiz yerine getiren, teknolojiye yatırım yapan, kurumsal ve özellikle de yabancı sermayeli firmalarda çalışmak istiyorlar. Biz adaylarla yaptığımız anketlerde de bu sonuçları somut olarak görüyoruz.
Şirket içinde eğitim, kariyer planlaması yapılması, performans değerlendirmesi, performansa dayalı prim sistemi ve şirketin sağladığı sosyal haklar adayların yabancı şirketleri tercih etmesinde öncelik sağlıyor.
Adaylar, ayrıca çalışacakları şirketin sunduğu hizmet yelpazesinin genişliğine de bakıyorlar. Sadece bir hizmete odaklanmış şirkette kısıtlı kaldıklarını, yatay öğrenme ve gelişmenin gerçekleşmediğini düşünüyorlar. Öte yandan şirketlerin inanılırlığına ve imajına bakıyorlar ve hedefleri olan şirketlerde çalışmayı tercih ediyorlar.
Çalışanlar için püf noktalar: Kar ve sonuç odaklı yaklaşım
Lojistik sektöründe çalışanların, firmalarında tercih edilen kişi olmaları için sizce ne yapmaları gerekir?
En kritik nokta, para kazanmak olduğuna göre, kar marjlarının düştüğü lojistik sektöründe, her çalışan bir işveren gözü ile bakıp kar odaklı çalışabilmeli daha az girdi ile daha fazla sonuç üretmeye odaklı bir yaklaşım sergilemeli. Ayrıca önüne çıkan problemleri yöneticisine taşımak yerine çözüm üretebilmeli ve problemi yöneticisine çözümleri ile birlikte sunabilmeli, hedef odaklı olmalı ve kendini motive etme yönünü güçlendirmeli.
Bir lojistik şirketinde çalışan memnuniyetinin ve bağlılığının geliştirilmesine yönelik ne tür çalışmalar yapılabilir?
Bizden bu konuda danışmanlık talep eden şirketlerin, yönetici ve çalışanları ile birebir görüşmeler yaparak, çalışanların gözü ile şirket değerlendirmesi yapıyoruz. Bu çalışmanın ana amacı, daha güçlü bir şirket için çalışanların ihtiyaç, beklenti ve önerilerinin alınmasıdır. Bu çalışmaları iş süreçlerinin doğru ve etkin yönetilip yönetilmediği, yazılıma entegre edilip edilmediği yönünde de detaylandırıyoruz. Verimlilik analizi, güçlü ve iyileştirmeye açık alanların tespiti, devamında iyileştirme aksiyon planlarının alınması ve takibi süreci ile de çalışmanın liderliğini üstleniyoruz. Şirket körlüğüne kapılmış yönetime, süreçler içerisinde çok basit dokunuşlarla çözülecek ama büyük farklar yaratacak iyileşmeye açık alanları tespit edip, hızlıca çözülmesine fayda sağlıyoruz.
Kalite yönetiminin üç sac ayağı…
Sizce lojistik sektöründe firmalar kalite ile nasıl fark yaratabilir? Sektörün sorunlarını kalite çözer mi?
Kalite, gelişme ve iyileşme yönünde sürekli değişimi gerektirir. Rekabetin yoğun olduğu sektörümüzde, müşterilerin tercihlerini belirleyen farkları yaratabilmek için yenilikçiliği, müşteri memnuniyetini ve sürekli iyileştirmeyi şart koşan bir kalite yönetimi benimsenmiş olmalıdır.
Kalite algılamasında müşteri ihtiyaç ve beklentilerinin karşılanması esastır. Bu nedenle müşteriyi ön plana koyan, kilit müşterilerinin sektörel ihtiyaçlarını, sorunlarını anlamaya ve gerektiğinde müşterilerine özel çözümler oluşturmaya odaklanan firmalar çabalarının karşılığında artan müşteri memnuniyeti ve müşteri bağlılığı ile ödüllendirilirler. Firmaların değer zincirleri analiz edilerek iç ve dış müşteri ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik kritik başarı etkenlerinin belirlenmesi, bu etkenler ile ilişkili süreçlere yönelik performans göstergelerinin oluşturulması, performans hedeflerinin belirlenmesi, ölçümü ve performans yönetimi sürdürülebilir başarı için hayati kalite unsurlarıdır.
Kaliteli yönetimi ve başarı unsurları için gerekli olan üç faktör nelerdir?
Müşteri odaklılık ilk söyleyeceğim unsurdur. Para müşteriden kazanılır, zamanın ve kaynakların önemli kısmı müşteriye harcanmalı ve müşteri ile ilgili süreçler sürekli gözden geçirilerek iyileştirilmelidir. Bunun için, müşteri memnuniyetine önem vermek, müşterilerden gelen geri bildirime göre iyileştirmeler yapmak, iç ve dış müşterilerin memnuniyeti odaklı çalışmak gerekir.
Diğer önemli nokta, çalışanların katılımı, her bir çalışanın kalite, müşteri ve hedef odaklı olması, bunların sağlanması için şirket kararlarına katılımları önemlidir.
Üçüncü önemli şey ise sürekli gelişmedir. Hep daha iyisi için çalışmak, sıfır hata ile ilk seferde işi doğru yapmak, doğru işi yapmak için stratejileri sürekli gözden geçirmek ve aksiyonlar almak önemlidir.
Son olarak lojistik sektöründeki yönetici ve çalışanlara insan kaynakları ve kalite konusunda rekabette bir adım öne geçmeleri için neler tavsiye edersiniz?
Her sektörde olduğu gibi, lojistik sektöründe de yoğun rekabet ortamında hızlı bir değişimle karşı karşıyayız. Buna ayak uydurabilmek için yeniliklere açık, değişimi kucaklayan, esnek ve en önemlisi hızlı olmak gerekiyor.
Fiyat odaklı rekabet yerine kalite odaklı rekabete yönlenmek sektörde kalıcı olmak için çok önemlidir. Yöneticiler kısa ve uzun dönemli strateji ve hedefler belirlemeli, hedeflerin sahiplenilmesi ve hedeflere ulaşılması için kararlara çalışanların da katılımını sağlamalıdır. Çalışanlar da ortak hedefe odaklı çalışmalı, daha etkin ve verimli çalışmanın yollarını aramalı, iş yapış şekillerini sorgulayarak, şirkete daha fazla katkıda bulunmanın yollarını bulmalıdırlar.
21. yüzyılda rekabet, bilgi teknolojisi ve insan kaynakları üzerinde yoğunlaşmış durumdadır. Bilgiyi ve doğru yönetildiği taktirde, söz konusu şirketi geliştiren, büyüten ve verimini artıran insan kaynağını en iyi şekilde kullanabilen işletmeler, rekabette üstün konuma geçeceklerdir.
Dünyanın en büyük 10 ekonomisi içinde yer almayı planlayan Türkiye'de, kendini Avrupa ve Asya arasında lojistik üs olarak planlayan lojistik firmalarının en büyük zafiyeti bilgi ve süreç yönetimi ile kaliteli insan kaynağı. Kar oranlarının %5’lerin altına düşmesi sektörün ortak sıkıntısı. Bu noktada insan kaynakları ve kalite yönetiminde lojistik şirketlerinin iş süreçlerine değer katacak çözümler sunmak, firma yönetimi ve çalışanları kapsayan aksiyon planları geliştirmek büyük önem taşıyor.
Emel Gelincik/ Uta