Geçtiğimiz hafta 16-20 Nisan 2012 tarihlerinde Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT), İslamabad’da karayolu taşımacılığına ilişkin bir dizi toplantılar düzenledi.
Transit Taşımacılığın Kolaylaştırılmasına Dair EİT Çerçeve Anlaşması kapsamında organize edilen toplantıların yanısıra Pakistan, İran ve Türkiye arasında yeni bir uluslararası ticaret koridoru oluşturulmasına ilişkin özel bir toplantı da gerçekleştirildi. Sözkonusu koridora İslamabad-Tahran-İstanbul (ITI) Koridoru adı verildi.
EİT, Şubat ayında Afganistan’ın Herat kentinde yapılan özel bir toplantı vesilesiyle Kırgızistan-Tacikistan-Afganistan-İran (KTAI) arasında yeni bir uluslararası koridor oluşturulmasına zaten karar vermişti.
ITI Koridoru toplantısına sadece ilgili üç ülke katılırken, diğer tüm toplantılara Afganistan, Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan ve Türkiye’den gelen Gümrük İdaresi ve Ulaştırma Bakanlığı temsilcileri iştirak ettiler.
Toplantılarda İran’ın çok aktif olduğunu söylemeliyim.
Ancak Türkiye temsilcilerinin de gerek vermiş oldukları raporlar, gerek zaman zaman ortaya çıkan tartışmalara sundukları yapıcı katkılar ve gerekse Türkiye’nin deneyimlerini paylaşmak konusundaki samimi tavırları nedeniyle tüm katılımcılardan büyük bir ilgi, destek ve takdir topladıklarını gördüm.
Pazartesi günü ITI Koridoru Toplantısı, Salı günü Karayolu Komitesi Toplantısı, Çarşamba günü Sigorta Komitesi Toplantısı, Perşembe günü Transit Ticaret Komitesi Toplantısı ve Cuma günü tüm bu komitelerin raporlarının onaylandığı Çerçeve Anlaşma’nın da icra organı olan Transit Taşımacılık Koordinasyon Konseyi toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantılara ilgili ülkeler ve EİT Sekreteryası’nın yanısıra Pakistan özel sektör temsilcileri, EİT Ticaret Odaları Birliği ve IRU da iştirak ettiler.
Toplantılarda KTAI ve ITI Koridorlarının geliştirilmesi için “ilgili ülkeler ve IRU ile yakın işbirliği içerisinde gerekli çalışmaların sürdürülmesi” benimsendi. Bu çerçevede yapılmasına karar verilen muhtelif çalışma ve projeler arasında aşağıdakiler özellikle dikkat çekiciydi:
- KTAI ve ITI koridorlarında geçerli tek uluslararası transit rejimi olarak TIR Sistemi uygulanacak;
- Bunu teminen EİT ülkeleri arasında TIR Sistemi’ne henüz dahil olmayan tek ülke olan Pakistan için özel bir TIR Pilot Projesi geliştirilecek. IRU tarafından uygulanacak bu projenin önşartı olarak Pakistan, TIR Sözleşmesi’ne taraf olmayı hedeflediği tarihi EİT Genel Sekreteri’ne yazılı olarak teyit edecek;
- Öte yandan IRU tarafından geliştirilmiş ve ücretsiz olarak nakliye şirketleri ile Gümrük İdareleri’nin istifadesine sunulmuş olan Gerçek Zamanlı SafeTIR ve TIR Elektronik Ön Beyanı (TIR-EPD) risk yönetim uygulamalarının KTAI ve ITI koridorları boyunca kullanımı yaygınlaştırılacak;
- KTAI ve ITI koridorlarına mahsus olarak UBAK Belgesi ile aynı özelliklere sahip bir EİT Belgesi geliştirilecek;
- KTAI ve ITI koridorlarına mahsus olarak BM Uluslararası Ağırlık Sertifikası’nın pilot olarak uygulanması için IRU ile beraber bir pilot proje geliştirilecek;
- KTAI ve ITI koridorları üzerindeki akaryakıt istasyonları, güvenli TIR parkları, teknik destek istasyonları, moteller ve sınır kapısı tesislerinin inşası veye yeniden inşası ile sınırlarda yapılan kontrollerin basitleştirilmesi ve sadeleştirilmesi maksadıyla EİT Sekreteryası, EİT Ticaret ve Kalkınma Bankası ve IRU tarafından ortaklaşa bir “Model Otoyollar Fizibilite Çalışması” yaptırılacak.
Alınan kararlar da gösteriyorki, EİT ülkeleri sadece sözde değil planlı bir şekilde ve fiilen Orta Asya’dan İran ve Türkiye’ye uzanan yeni uluslararası karayolu ticaret koridorları oluşturumak için gerçekten düğmeye basmış görünüyorlar.
IRU olarak bunu başarmak için öngörülen bölgesel çalışma ve projelerin içerisinde olmaktan ve pek çok yerde bu çalışma ve projelere aktif katkı sunmak ve hatta liderlik etmekten ötürü şimdiden heyecan duyuyoruz.
İşte tam da bu noktada ünlü bilimadamı Louis Pasteur’un 1854’te Lille Üniversitesi’nde verdiği konferanstaki şu sözleri çok daha anlamlı görünüyor: "Talih (refah), ona hazırlıklı olan akılları (bireyleri) tercih eder".
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’mızın eşgüdüm içerisinde gelecekteki EİT çalışma ve projelerine katılımı ve etkin liderliğinin, KTAI ve ITI Koridorları sayesinde Türkiye’yi, Doğu ve Batı arasında gerçek bir köprü konumuna getireceğini düşünüyorum.
Bu koridorlara yakın gelecekte Arap Birliği ile oluşturulacak Dubai-İstanbul ve İskenderiye-Mersin gibi yeni koridorların ilave olmasını temenni ediyorum.
Hepinizin 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramınızı tebrik ediyor, sağlık ve mutluluk dolu yeni bir hafta diliyorum.
Haydar Özkan/Taşıma Dünyası